Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Γιατί το έργο του Άρτουρ Σνίτσλερ «Ο Ανθυπολοχαγός Γκουστλ» προκάλεσε έντονες αντιδράσεις την εποχή που γράφτηκε; Ποιες οι καινοτομίες που εισήγαγε; Και γιατί το επέλεξε η ομάδα «α΄ όπως β΄» για να συμμετάσχει και να ανοίξει την αυλαία του φεστιβάλ «Ανοιχτή Σκηνή – Θεατρικές Φωνές της Πόλης 2017» στο Άνετον (Παρασκευοπούλου με Δελφών), που διοργανώνει για έκτη συνεχή χρονιά, ο Δήμος Θεσσαλονίκης;
Τις απαντήσεις έδωσαν τα μέλη της ομάδας "α'όπως β'" για τη θεατρική διασκευή της ομώνυμης νουβέλας του Άρτουρ Σνίτσλερ που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο πλαίσιο της διοργάνωσης.
«Μέσα σε αυτό το έργο ο Σνίτσλερ παρουσιάζει την κενότητα της στρατιωτικής τιμής και την επιφανειακή ηθική της εποχής του», σημείωσαν.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για να ανεβάσετε αυτό το έργο;
-Η παράσταση αυτή βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα του αυστριακού συγγραφέα Άρτουρ Σνίτσλερ που γράφτηκε στα 1900 και ήταν ένα από τα πρώτα κείμενα στα οποία χρησιμοποιήθηκε η τεχνική του εσωτερικού μονολόγου του πρωταγωνιστή ως μέσο αφήγησης. Όπως γίνεται αντιληπτό, αυτό από την πρώτη κιόλας ανάγνωση άνοιξε το παράθυρο για ένα θεατρικό του ανέβασμα.
Όταν δημοσιεύτηκε η νουβέλα αυτή, οι αντιδράσεις από τον συντηρητικό τύπο και από τους στρατιωτικούς κύκλους ήταν τόσο έντονη, που για το λόγο αυτό, το Υπουργείο Άμυνας αποφάσισε την καθαίρεση του Σνίτσλερ από το βαθμό του έφεδρου αξιωματικού του αυστροουγγρικού στρατού. Στο έργο αυτό ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένας ανθυπολοχαγός, τον οποίο ο πολέμιος στο συγγραφέα τύπος χαρακτήρισε ως «ένα μίγμα αισχρότητας, χαμερπούς φρονήματος, διεφθαρμένης ψυχής, δειλίας και ασυνειδησίας».
Ο χαρακτήρας αυτός, του οποίου τον εσωτερικό κόσμο σκιαγραφεί ο Σνίτσλερ με ακρίβεια ψυχαναλυτή, είναι και ο κυριότερος λόγος που επελέγη το συγκεκριμένο έργο, εφόσον δεν αποτελεί μία προφανή επιλογή πρωταγωνιστή μυθιστορήματος. Δεν συγκεντρώνει κανένα από τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά των ηρώων που συναντάμε συνήθως στα έργα της εποχής, χρησιμοποιεί γλώσσα, εκφράζει απόψεις και ακολουθεί επιλογές αρκετά αμφιλεγόμενες (ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα) και παρουσιάζει στη διάρκεια του έργου μιαν εξέλιξη προσωπικότητας διόλου συμβατική.
-Πώς είναι ο ανθυπολοχαγός Γκουστλ;
-Ο Γκουστλ ξεκινάει να περάσει τη βραδιά του όπως κάθε προηγούμενη βραδιά χαρτοπαιξίας, γυναικών και στρατιωτικών συναγελασμών. Ύστερα όμως από ένα ατυχές γι’ αυτόν συμβάν στην αρχή του έργου, καταλήγει να γυρίζει μονάχος την πόλη για μία ολόκληρη νύχτα και αντιμέτωπος με ένα δίλημμα, ικανό να αλλάξει για πάντα τη ζωή του. Για πρώτη φορά καλείται να υπερασπιστεί στ’ αλήθεια τις επιλογές που έχει ακολουθήσει ως τώρα, για πρώτη φορά αντιλέγει στον εαυτό του όπως δεν το έκανε ποτέ και η έκβαση των προβληματισμών. Παρατηρούμε έτσι στην εξέλιξη της ιστορίας έναν νέο και φιλόδοξο άνθρωπο μιας εποχής που όλη η ανθρωπότητα πίστευε ακράδαντα ότι θα πηγαίνει μόνο μπροστά. Υπάρχουν πολλά στοιχεία ειρωνικά που αγγίζουν την παρωδία στον χαρακτήρα του Γκουστλ τον οποίο έχει πλάσει με αξιοθαύμαστο τρόπο ο Σνίτσλερ κάνοντας πραγματικά σπουδή στην αυταρέσκεια, αφέλεια και την κενότητα του ανθρώπου εκείνης της εποχής. Μιας εποχής που εδραιώνεται ο αντισημιτισμός και που όλοι διαπνέονται από την πεποίθηση πως ο κόσμος δεν θα ξαναγνωρίσει πόλεμο. Ο νεαρός αυτός εκείνο το βράδυ θα βιώσει μια οριακή εμπειρία που τον φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό του, τις επιλογές του, την ιδεολογία του, τη μοναξιά του και τους πραγματικούς του φόβους.
-Γιατί αφού έγραψε αυτό το έργο ο Άρτουρ Σνίτσλερ το Υπουργείο Άμυνας της Αυστρίας αποφάσισε την απόταξη του συγγραφέα από τον αυστροουγγρικό στρατό;
-Ο Άρτουρ Σνίτσλερ πραγματευόμενος στα έργα του τις θεμελιώδεις αλήθειες της ζωής, εξέφρασε με χαρακτηριστικό τρόπο το πνεύμα της εποχής του, της Βιέννης του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Κατέκτησε μεγάλη αναγνώριση (μεταξύ των θαυμαστών του συγκαταλεγόταν και ο Σίγκμουντ Φρόιντ), αλλά δημιούργησε και πολλούς αντιπάλους. Γενικά πολλά από τα έργα του προκάλεσαν σκάνδαλο και απαγορεύτηκαν, εξαιτίας των έντονων σεξουαλικών τους θεμάτων και της δριμείας κριτικής τους στον όλο και ανερχόμενο αντισημιτισμό. Μεταξύ αυτών, «Το Γαϊτανάκι του Έρωτα», «Ο Καθηγητής Μπερνάρντι». Μέσα στα έργα που σκανδάλισαν την εποχή και τον εξανάγκασαν μέχρι και να το αυτολογοκρίνει συγκαταλέγεται και «Ο Ανθυπολοχαγός Γκουστλ». Μέσα σε αυτό το έργο παρουσιάζει την κενότητα της στρατιωτικής τιμής και την επιφανειακή ηθική της εποχής του. Χαρακτήρισαν το έργο «μείγμα αισχρότητας, χαμερπούς φρονήματος, διεφθαρμένης ψυχής, δειλίας και ασυνειδησίας». Τελικά αυτό το έργο προκάλεσε την καθαίρεση του Σνίτσλερ από τον βαθμό του εφέδρου αξιωματικού του αυστροουγγρικού στρατού, έχασε αρκετές δουλειές εξαιτίας του Γκουστλ του.
-Με την παράστασή σας ανοίγει η αυλαία για τη φετινή Ανοιχτή Σκηνή. Πώς βλέπετε αυτό το θεσμό; Πόσο βοηθά νέες ομάδες;
-Πέρα από το ότι είναι προφανώς μια πολύ καλή ευκαιρία για το ευρύτερο κοινό της πόλης να γνωρίσει καταρχήν τις θεατρικές ομάδες της και τη δράση τους, το κοινό μπορεί να δει σε σύντομο χρόνο δείγμα δουλειάς των περισσοτέρων ομάδων. Θα το βοηθήσει να σχηματίσει γνώμη για το τι είδους θέατρο θέλει ή όχι να βλέπει, για το αν η παραγωγή της πόλης δύναται να καλύψει τις ανάγκες και προσδοκίες του και για το αν εντέλει είναι διατεθειμένο να τη στηρίξει γενικότερα.
- Η ομάδα «α’ όπως β’» είναι νέα στο χώρο. Τι ονειρεύεστε και τι ελπίζετε; Τι θα θέλατε να κάνετε;
-Όλα αυτά θα φανούν στον μέλλον και στην όρεξη μας να συνεχίσουμε να δουλεύουμε, να πειραματιζόμαστε και να δημιουργούμε πάντα σε σχέση με θέματα που μας απασχολούν.
Συντελεστές
Μετάφραση, διασκευή και σκηνοθεσία: Γιώργος Τσόπας, Σκηνογραφία και ενδυματολογία : Ειρήνη Ατματζίδου, Φωτισμοί : Πάνος Δεληνικόπουλος, Επιμέλεια κίνησης : Δροσιά Τριαντάκη, Μουσική επιμέλεια: Τάσος Πελτέκης.
Ερμηνεία: Γκουστλ ο Γιώργος Βεργούλης … και ο Εαυτός του Χρήστος Παπαδόπουλος.
Χρήσιμα
Παραστάσεις 10 και 11 Μαρτίου, 21.00, στο Δημοτικό Θέατρο «Άνετον» - Σκηνή Νίκος Ναουμίδης (Παρασκευοπούλου 42, τηλ. 2310 869869).
Την Παρασκευή 10 Μαρτίου, μετά το τέλος της παράστασης, θα ακολουθήσει σύντομη ανοιχτή συζήτηση με το κοινό και τους συντελεστές της, υπό τον συντονισμό του σκηνοθέτη και μέλους της επιτροπής θεάτρου του Δήμου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Παρασκευόπουλου.
Είσοδος: 10€ (κανονικό), 7€ (φοιτητικό) και 5€ (ανέργων, ΑμεΑ). Κρατήσεις θέσεων στα τηλέφωνα: 6973034861 και 6942074225.
