Της ΛΕΜΟΝΙΑΣ ΒΑΣΒΑΝΗ
«Το σενάριο για μένα είναι η τελεία που με εισάγει στην ιστορία. Στην συνέχεια δίνομαι σ' αυτή την ιστορία και πλέω μέσα της δίχως να αλλάζω ρέμα. Τα έργα πεθαίνουν όταν πηγαίνουν με βάση το σενάριο και όχι την ζωή». Κάπως έτσι περιέγραψε τον τρόπο δουλειάς στις ταινίες του ο Βιτάλι Μάνσκι, τιμώμενο πρόσωπο του φετινού 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το πρωί της Δευτέρας σε συνέντευξη τύπου.
Ο ίδιος δεν πιστεύει πως η τέχνη είναι όπλο στα χέρια του δημιουργού και τονίζει ότι «οι άνθρωποι πρέπει συνεχώς να αγωνίζονται για να γίνουν καλύτεροι».
Ο δημιουργός είπε πως πάντα θα νιώθει ρώσος σκηνοθέτης, ενώ απαντώντας σε ερώτηση για το αν υπάρχει κάτι που να ενώνει τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, είπε: «Όλοι μας γεννιόμαστε και πεθαίνουμε. Ο καθένας ζει την ζωή του. Στη βόρεια και ανατολική Ρωσία οι άνθρωποι για να θάψουν έναν δικό τους χρειάζεται να περπατήσουν 12 μέρες στο χιόνι. Στην Τσεχία οι άνθρωποι φορούν τα καλά τους, μπαίνουν σε μια αίθουσα πεντακάθαρη, ακούνε το Άβε Μαρία, βάζουν το νεκρό στο κρεματόριο, φεύγουν. Ίσως να είναι και καλύτερα έτσι. Δεν ξέρω. Είναι άλλοι κόσμοι. Αλλά δεν θα ήθελα οι κόσμοι να μοιάζουν μεταξύ τους σαν τις αίθουσες των διεθνών αεροδρομίων. Δεν ξέρεις πού προσγειώνεσαι. Είτε είναι Ασία, είτε Ευρώπη, είτε...όλοι το ίδιο».
Να υπενθυμίσουμε ότι το μεσημέρι του Σαββάτου στο «Ολύμπιον» μετά την προβολή της ταινίας του «Αγωγός», ο δημιουργός είχε πει πως: «Όλα μας χωρίζουν. Τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, τη Ρωσία, την Ευρώπη. Το μόνο που μας ενώνει είναι ο...αγωγός φυσικού αερίου».
Αναφορικά με τα ρωσικά ντοκιμαντέρ σήμερα είπε πως: «Παραδόξως όσο χειρότερη γίνεται η ζωή, τόσο καλύτερα έργα δημιουργούνται». Τόνισε ότι: «Οι περισσότεροι σκηνοθέτες ψάχνουν τρόπους για να επιβιώσουν σε μια κοινωνία στην οποία επικρατεί μεγάλη λογοκρισία για τα θέματα ελευθερίας, οπότε προσπαθούν να είναι μέρος του συστήματος. Στην περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης οι κινηματογραφιστές έκαναν έργα ποιητικά ώστε να επιβιώσουν σε μια χώρα με έλλειψη ελευθερίας. Αν ήθελαν να κερδίσουν βραβεία, έπρεπε να κάνουν όσα θέλει το κόμμα. Το ίδιο γίνεται και σήμερα με το πονεμένο θέμα της Τσετσενίας. Δεν υπάρχουν ταινίες σχετικές με αυτό και το φοβερό είναι πως όσα έργα δημιουργούνται, έχουν το χέρι του Κρεμλίνου και της εξουσίας».
Για την εμπειρία των γυρισμάτων της ταινίας «Κάτω από τον ήλιο» (2015) που έγιναν με τη συνεχή επίβλεψη των βορειοκορεάτικων αρχών ο δημιουργός είπε πως έπρεπε να γίνουν επινοητικοί: φαινομενικά ακολουθούσαν τις επιταγές των αρχών, όμως κρατούσαν δεύτερο σκληρό δίσκο με το υλικό τους στις τσάντες τους το οποίο και χρησιμοποίησαν αργότερα.
Σύμφωνα με τα όσα είπε «Τα γυρίσματα γινόταν σε χώρους που ήθελαν οι ίδιοι οι βορειοκορεάτες και όχι όπου θέλαμε εμείς. Τα λόγια όλων των κυβερνητικών έπρεπε να είναι πάντα σε πρώτο πλάνο. Δεν μπορείς να τραβήξεις αρκετά πράγματα, όπως για παράδειγμα δεν μπορείς να πάρεις πλάνα από οτιδήποτε είναι βρώμικο σε δημόσιους χώρους. Εμείς ωστόσο τραβήξαμε υλικό που επιθυμούσαμε, όμως το κουβαλούσαμε συνέχεια μαζί μας, στο σακίδιο πλάτης. Μας ήλεγχαν ακόμη και όταν πηγαίναμε στην τουαλέτα. Ήταν φοβερό αυτό που περάσαμε για δυο μήνες».
Τέλος υπογράμμισε πως το υπουργείο πολιτισμού της χώρας δεν τους υποστηρίζει στο φεστιβάλ «Artdocfest» που διευθύνει ο ίδιος και συχνά τους επιβάλλει πρόστιμα. «Το ίδιο συνέβη και με την ταινία για την Β. Κορέα», σχολίασε ο σκηνοθέτης.
Στο 19ο ΦΝΘ προβάλλονται επτά ταινίες του: Αγωγός, Ιδιωτικά χρονικά, Κάτω απ’ τον ήλιο, Μπρόντγουεϊ. Μαύρη θάλασσα, Πατρίδα ή θάνατος, Στενοί δεσμοί, Τι είναι η πατρίδα μας.
