Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του περασμένου αιώνα ξετυλίγεται η πλοκή του νέου μυθιστορήματος της Σοφίας Βόϊκου με τίτλο «Ο κήπος των μικρών θεών» (εκδ. Ψυχογιός). Η ίδια λίγο πριν την αποψινή παρουσίαση που θα γίνει στο πατάρι του Ιανού στις 7μμ, απάντησε στις ερωτήσεις μας.
Είπε πως η πόλη μας τότε ήταν διαφορετική, ήταν «πολυπολιτισμική, πολυθρησκευτική, Ευρωπαϊκή και ανατολική ταυτόχρονα».
Σχολίασε πως η Ιστορία της Θεσσαλονίκης μπορεί «να “υποστηρίξει” οποιοδήποτε μυθιστόρημα», ενώ αναφέρθηκε και στην σημαντική βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού την εποχή εκείνη, μέσω της τέχνης, σε ανθρώπους που το πρόσωπό τους καταστράφηκε.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;
-Η ιδέα ήρθε όταν επισκέφτηκα την 59η Biennale της Βενετίας. Βρέθηκα ξαφνικά μπροστά σε ένα έκθεμα της Anna Coleman Ladd που στην κυριολεξία με συντάραξε. Ήταν μια μάσκα αριστοτεχνικά κατασκευασμένη για να καλύπτει τις τρομακτικές ουλές των στρατιωτών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου που είχαν τραυματιστεί στο πρόσωπο. Εκείνη τη στιγμή, ήξερα πως είχα την ιστορία του «Κήπου των μικρών θεών».
-Η Θεσσαλονίκη στις αρχές του περασμένου αιώνα αποτελεί μια μεγάλη πηγή έμπνευσης για αρκετούς συγγραφείς. Τι ξεχωρίζετε από εκείνη την εποχή;
-Ως γέννημα – θρέμμα Θεσσαλονικιά, θεωρώ φυσιολογικό η πόλη συνειδητά και ασυνείδητα να αποτελεί πηγή έμπνευσης για μένα. Ωστόσο, η Θεσσαλονίκη των αρχών του 20ου αιώνα ήταν μία εντελώς διαφορετική πόλη από αυτή που γνωρίζουμε σήμερα. Πολυεθνική, πολυπολιτισμική, πολυθρησκευτική. Ευρωπαϊκή και ανατολική ταυτόχρονα. Ιδίως την περίοδο που διαπραγματεύομαι στον «Κήπο των μικρών θεών», από το 1915 έως το 1918 όπου τα στρατεύματα της Αντάντ είχαν στρατοπεδεύσει στα μέρη μας, ήταν μια πόλη με πολλά πρόσωπα: καφέ σαντάν, κατάσκοποι, μαύρη αγορά, ντόλτσε βίτα, αφροδίσια νοσήματα και λογοκρισία. Όλα αυτά αποτελούν το τέλειο σκηνικό για να «στήσεις» μια ιστορία.
-Η πόλη μας είναι πρωταγωνίστρια και σε άλλα βιβλία σας. Τι είναι εκείνο που σας κάνει να την επιλέγετε ως τόπο δράσης;
-Στα πρώτα μου βιβλία, η Θεσσαλονίκη απουσιάζει εντελώς, με εξαίρεση ένα πολύ μικρό κεφάλαιο στο «Κόκκινο σημάδι» που ίσα – ίσα εξυπηρετούσε την εξέλιξη της υπόθεσης. Μεγαλώνοντας όμως, αισθάνομαι την ανάγκη να συνδιαλλεχθώ με την πόλη στην οποία γεννήθηκα, μεγάλωσα και συνεχίζω να ζω. Είναι ίσως μία επιστροφή στις ρίζες μου, στο «είναι» μου. Από την άλλη, η ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι πολύ ενδιαφέρουσα, πολύ γεμάτη, πολύ γοητευτική. Μπορεί να «υποστηρίξει» οποιοδήποτε μυθιστόρημα από ερωτικό μέχρι αστυνομικό, που διαδραματίζεται σε διάφορες χρονικές στιγμές, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας.
-Πώς τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν την πορεία των ηρώων σας;
-Οι ήρωες μου, όπως συμβαίνει φυσικά και με όλους τους ανθρώπους, δεν είναι αποκομμένοι από την ιστορική στιγμή μέσα στην οποία ζουν. Τα ιστορικά γεγονότα είναι καταλυτικά για την εξέλιξή τους. Είναι σοκαριστικό πόσο μικρός είναι ο άνθρωπος απέναντι στην ιστορία. Όλη του η ζωή μπορεί να πάρει άλλη τροπή, να καταστραφεί ή να απογειωθεί. Οπότε ναι, τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν τη ζωή και την πορεία των ηρώων μου σε κάθε επίπεδο, αισθηματικό, κοινωνικό, επαγγελματικό, συζυγικό… παντού.
-Τι σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση κατά την έρευνά σας για την συγγραφή του μυθιστορήματός σας;
-Οι άνθρωποι των οποίων καταστράφηκε το πρόσωπό σε μία εποχή που δεν υπήρχε η πλαστική χειρουργική και ο Ερυθρός Σταυρός φρόντισε μέσω της τέχνης, να τους προσφέρει ένα νέο πρόσωπο ώστε να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή. Ανακάλυψα πως οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν μικροί θεοί για τους άλλους και πως η τέχνη σώζει όχι μόνο μεταφορικά αλλά και ουσιαστικά.
-Πώς βλέπετε τον χώρο του βιβλίου σήμερα; Πώς μπορεί να ενισχυθεί η αγάπη για το βιβλίο σε μια εποχή που το ίντερνετ κυριαρχεί;
-Μεγάλη συζήτηση εδώ και χρόνια. Είναι αλήθεια πως ο κόσμος διαβάζει λιγότερο. Η δύναμη της εικόνας και του ίντερνετ είναι τόσο έντονη που δεν ξέρω με ποιον τρόπο μπορεί ένα παιδί να πεισθεί ώστε να προτιμήσει το βιβλίο από την ευκολία της οθόνης ή το «σκρολάρισμα». Τα παιδιά σε μικρή ηλικία τουλάχιστον, μιμούνται. Είναι υποκριτικό να ζητάμε από τα παιδιά και τους εφήβους να αφήσουν στην άκρη το κινητό τους όταν είμαστε εμείς όλη τη μέρα μ’ένα κινητό στο χέρι. Πώς είναι δυνατόν να τους ζητάμε να διαβάσουν όταν εμείς οι ίδιοι δεν διαβάζουμε ούτε σελίδα; Προσωπικό παράδειγμα λοιπόν και ίσως κάποιες ευφάνταστες ενέργειες στο σχολείο που να συνδυάζουν το βιβλίο με τις υπόλοιπες τέχνες, κινηματογράφο, θέατρο, μουσική κάνοντας πιο ενδιαφέρουσα την όλη εμπειρία. Όπως αντιλαμβάνεστε, δεν έχω σαφή απάντηση στο ερώτημα.
-Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;
-Με πιάσατε ακριβώς τη στιγμή που τελειώνω ένα βιβλίο και ξεκινάω το επόμενο. Μόλις τελείωσα τους «Εξόριστους του Κιέβου» της Νίκης Γκίζη, ένα συμβολικό, συγκλονιστικό μυθιστόρημα που μεταξύ άλλων, διαπραγματεύεται παράλληλα την ιστορία Ρώσων και Ουκρανών και τον σημερινό πόλεμο στην Ουκρανία και ετοιμάζομαι να ξεκινήσω την «Παναγία του Βλαντίμιρ» της Έλενας Αρτζανίδου, αγαπημένης φίλης και συγγραφέως.
*Η βιβλιοπαρουσίαση θα γίνει στις 7μμ στον Ιανό της Θεσσαλονίκης ( Αριστοτέλους 7) Συμμετέχει ο ηθοποιός Αναστάσης Ροϊλός.
- Θεσσαλονίκη: Μαθητής γυμνασίου έστελνε σε φίλους του γυμνές φωτογραφίες ανήλικης
- Μόνο με άδεια εισόδου τα ταξίδια στο Ηνωμένο Βασίλειο – Πόσο θα κοστίζει
- Ώρες κοινής ησυχίας: Σε ισχύ από αύριο το νέο καθεστώς – Τι δεν επιτρέπεται
- Θεσσαλονίκη: Μεθυσμένος οδηγός προκάλεσε τροχαίο μέρα μεσημέρι – Πού έγινε
