*Της Λεμονιάς Βασβάνη | Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Μια διαφορετική και πιο βιωματική εμπειρία προσφέρει στους θεατές το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (6-16/3/2024). Στις 8 ταινίες που θα προβληθούν στο πρωτοποριακό Διαγωνιστικό Τμήμα «Immersive: All around cinema» αγκαλιάζει XR δημιουργίες που αξιοποιούν σύγχρονες νέες τεχνολογίες για να παρουσιάσουν διαφορετικές όψεις μιας εκτεταμένης πραγματικότητας, ανοίγοντας νέους δρόμους για την πρόσληψη και ερμηνεία τόσο της κινούμενης εικόνας όσο και της ίδιας της κινηματογραφικής τέχνης.
Ρωτήσαμε τον Επικεφαλής προγράμματος Immersive / XR κ. Λάζαρο Μπουδακίδη γιατί το Φεστιβάλ δίνει έμφαση σε αυτό το κομμάτι.
«Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα Immersive: All Around Cinema, αναδεικνύει τη δύναμη της τεχνολογίας XR ως νέου εργαλείου αφήγησης. Η έμφαση του Φεστιβάλ σε αυτό προκύπτει από την επιθυμία μας να προσφέρουμε πρωτοποριακές εμπειρίες στο κοινό, επιτρέποντας στους θεατές να εμβυθιστούν στις ιστορίες των δημιουργών. Για πολλούς επισκέπτες, μάλιστα, είναι η πρώτη φορά που έρχονται σε επαφή με μια XR εμπειρία, γεγονός που κάνει τη συμμετοχή τους ακόμα πιο δυνατή και αξέχαστη. Το Φεστιβάλ αντιλαμβάνεται τη δυναμική του XR να ανοίγει νέους δρόμους στην κινηματογραφική τέχνη, επεκτείνοντας τα όρια της δημιουργικότητας, της αφήγησης αλλά και της πρόσληψης της πραγματικότητας στην τέχνη του ντοκιμαντέρ».
Είναι άραγε το XR και το AI η επόμενη μέρα στο σινεμά / ντοκιμαντέρ;
Ο κ. Μπουδακίδης σημειώνει πως: «Το XR και το AI είναι αναμφίβολα μέρος της επόμενης μέρας στον κινηματογράφο και στο ντοκιμαντέρ, όπως και σε πολλές πτυχές της καθημερινότητάς μας. Οι νέες τεχνολογίες επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο αφήγησης και εμπειρίας των ιστοριών δίνοντας στους δημιουργούς πρωτόγνωρα εργαλεία. Είναι συναρπαστικό ο θεατής να γίνεται μέρος της αφήγησης, μετατρέποντας τη θέασή σε ενεργή και διαδραστική εμπειρία. Από την άλλη, η Τεχνητή Νοημοσύνη προσφέρει εργαλεία που διευκολύνουν πέρα από τα θέματα παραγωγής και την ίδια τη δημιουργική διαδικασία, όπως η ανάλυση δεδομένων, η επεξεργασία υλικού και η δημιουργία εφέ, ανοίγοντας ακόμη περισσότερα μονοπάτια για πρωτότυπες αφηγήσεις. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτές οι τεχνολογίες δεν αντικαθιστούν τον δημιουργό, αλλά του δίνουν περισσότερα μέσα για να διηγηθεί τις ιστορίες του με τρόπους που δεν ήταν εφικτοί παλαιότερα».
Πώς «λύνει» τα χέρια δημιουργών; «Το XR και το AI δίνουν σημαντικές νέες δυνατότητες και εργαλεία στους δημιουργούς, τόσο στο στάδιο της ιδέας όσο και στην υλοποίηση των έργων τους. Ειδικά φέτος, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης εγκαινιάζει το πρώτο AGORA XR Lab, ένα εργαστήριο για επαγγελματίες που δίνει την ευκαιρία σε 5 έργα από την Ελλάδα και το εξωτερικό να εκπαιδευτούν από ειδικούς στον τομέα, βοηθώντας τους δημιουργούς να μεταφέρουν τις ιδέες τους από τη σύλληψη στην υλοποίηση. Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα του πώς το Φεστιβάλ ενισχύει την καινοτομία και υποστηρίζει τους δημιουργούς. Ακόμη και πέρα από το περιεχόμενο όμως, η τεχνολογία AI διευκολύνει την αυτοματοποίηση χρονοβόρων διαδικασιών, δίνοντας στους δημιουργούς περισσότερο χρόνο για εστιάσουν στην καρδιά της αφήγησης», δήλωσε ο Επικεφαλής προγράμματος Immersive / XR.
Σχετικά με το αν υπάρχουν κοινές θεματικές στις ταινίες ανέφερε: «Οι ταινίες του Διαγωνιστικού Τμήματος Immersive του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, έχουν έντονα πολιτικό, κοινωνικό και ιστορικό πρόσημο, αγγίζοντας θέματα που παραμένουν επίκαιρα και διαχρονικά. Από τις πληγές του πολέμου στην Ουκρανία και τις μνήμες του Βιετνάμ, μέχρι την ελευθερία του λόγου στην Κίνα και τον αγώνα γυναικών που έσπασαν τα όρια ενός ανδροκρατούμενου κόσμου. Οι δημιουργοί έχουν αξιοποιήσει την τεχνολογία XR για να φέρουν τους θεατές πιο κοντά στις ιστορίες. Μέσα από την εμβύθιση, οι θεατές δεν παρακολουθούν απλώς αυτές τις θεματικές, αλλά τις βιώνουν, γεγονός που ενισχύει τη συναισθηματική τους εμπλοκή και την κατανόηση».
Κληθείς να σχολιάσει το πώς εισέπραξε το κοινό το κομμάτι του Immersive στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου τόνισε πως «Η απήχηση του τμήματος αυτού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τον περασμένο Νοέμβρη ήταν εξαιρετικά σημαντική, καθώς προσέφερε στους θεατές εμπειρίες που για πολλούς υπήρξαν πρωτόγνωρες. Αυτό το ενδιαφέρον ενίσχυσε τη σημασία του Διαγωνιστικού Τμήματος Immersive στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, προσελκύοντας τόσο δημιουργούς όσο και κοινό από όλο τον κόσμο. Η απήχηση στο κοινό και τους επαγγελματίες ανέβασε τον πήχη για το διαγωνιστικό τμήμα, και οι συμμετοχές από όλο τον κόσμο ήταν περισσότερες από κάθε άλλη φορά. Παράλληλα, η παρουσία της νέας δράσης του AGORA XR Lab θα δώσει φέτος την ευκαιρία σε δημιουργούς να εξελίξουν τα έργα τους στη Θεσσαλονίκη, κάτι που αναμένεται να τοποθετήσει την πόλη ακόμη πιο σταθερά στον παγκόσμιο χάρτη των XR διοργανώσεων».
*Προβολές στο Ισόγειο Αποθήκης Γ΄, Προβλήτα Α, στο Λιμάνι Θεσσαλονίκης.
Διάρκεια και ωράριο λειτουργίας: 06-16/03/2025 - 13:00-21:00
Εισιτήριο: €3.
Και εικαστική εγκατάσταση
Παράλληλα, στο πλαίσιο του τμήματος Immersive του 27ου ΦΝΘ θα παρουσιαστεί εκτός συναγωνισμού η διαδραστική εικαστική εγκατάσταση AI & Me από τo καλλιτεχνικό δίδυμο mots από τη Ρουμανία, τους σκηνοθέτες και διαμεσικούς καλλιτέχνες Ντανιέλα Νεντοβέσκου και Οκτάβιαν Μοτ. Το συναρπαστικό AI & Me, που αποτελείται από δύο ξεχωριστά ωστόσο αλληλοσυμπληρούμενα σκέλη (The Confessional και AI Ego) πραγματεύεται την ανομολόγητη ανθρώπινη επιθυμία της υποβολής σε αξιολογική κρίση από την Τεχνητή Νοημοσύνη. Το αρχικό πορτρέτο που σκιαγραφεί η μηχανή συνοδεύεται δεύτερο στάδιο (για εκείνους θα επιλέξει η μηχανή) παραγωγή επινοημένων εικόνων στις οθόνες που βρίσκονται στον χώρο, οι οποίες μας απεικονίζουν σε μια σειρά αλλόκοτα και ανοίκεια σκηνικά. Μια εμβυθιστική εμπειρία που διαταράσσει την έννοια της ταυτότητας που έχουμε συγκροτήσει για τον εαυτό μας, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με ορισμένες άβολες και απωθημένες σκέψεις που ίσως και να μην είχαν περάσει ποτέ από το μυαλό μας.
Δυτικό Φυλάκιο Εισόδου - Πύλη 1
Προβλήτα Α, Λιμάνι Θεσσαλονίκης
Διάρκεια και ωράριο λειτουργίας: 06-16/03/2025 - 13:00-21:00
Είσοδος ελεύθερη.
Οι 8 ταινίες του Immersive: All around cinema
548 ημέρες χωρίς το όνομά μου
Γιολάντα Μαρκοπούλου
Ελλάδα, 2024, 14’
Το 1943, η 10χρονη Ροζίνα αποφασίζει να γράψει από την κρυψώνα της (ένα μικρό διαμέρισμα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης) το ημερολόγιό της, χρησιμοποιώντας το ψεύτικο όνομα Ρούλα Καρακότσου. Αυτός ήταν ο μόνος της τρόπος διαφυγής από τους Ναζί, καθώς πέρασε 548 ημέρες ανώνυμης ύπαρξης μέσα στη σιωπή. Ο θεατής βιώνει την περιπέτειά της μέσα από την παιδική της ματιά, τις αφηγήσεις της, όσο παραμένει κρυμμένη.
Άδεια χρήσης
Ραφάου Κρούσκα
Πολωνία, 2024, 15’
Μια ατομική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας, η οποία διερευνά τη διαδικτυακή αλληλεπίδραση και τη συμπεριφορά των αλγορίθμων. Η ταινία επαναπροσδιορίζει την έννοια της συναίνεσης του χρήστη ή της χρήστριας, ενσωματώνοντάς τη σε ένα πολυεπίπεδο ψηφιακό περιβάλλον. Παράλληλα, εξετάζει τις αντιδράσεις των αλγορίθμων, αγγίζοντας ζητήματα συνείδησης, παραπλάνησης και μοναδικότητας, δημιουργώντας μια γέφυρα μεταξύ ανθρώπινων και μη ανθρώπινων οπτικών.
Κόντρα στον άνεμο
Φλόριαν Ζίμπερτ
Γερμανία, 2023, 25’
Μια καθηλωτική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας που ζωντανεύει το συναρπαστικό ταξίδι της Σαρλότ Μέρινγκ και της Μέλι Μπέζε, των πρωτοπόρων γυναικών της γερμανικής αεροπορίας. Βιώστε την τολμηρή τους προσπάθεια να κατακτήσουν τους αιθέρες και να σπάσουν τα εμπόδια του ανδροκρατούμενου κόσμου της αεροπλοΐας στις αρχές του 20ού αιώνα.
Teacher Li: Όλα όσα μάθαμε
Ζούμο
ΗΠΑ, 2024, 20’
Ένα εικοσάλεπτο διαδραστικό ντοκιμαντέρ μικτής πραγματικότητας, το οποίο αποκαλύπτει πώς ένα Κινέζος φοιτητής που σπούδαζε τέχνες στην Ιταλία άναψε την πρώτη σπίθα για μία από τις πιο ογκώδεις δημοκρατικές διαδηλώσεις στην Κίνα, ποστάροντας σε φρενήρεις ρυθμούς αρνητικές ειδήσεις στο Twitter. Η εμπειρία συνυφαίνει animation σχεδιασμένο στο χέρι με αρχειακό υλικό που έχει μετατραπεί σε 3D, δημιουργώντας μια εμβυθιστική διάδραση που μας τοποθετεί στην καρδιά ενός μεταμορφωτικού ταξιδιού, διερευνώντας παράλληλα τον οικουμενικό αντίκτυπο του ακτιβισμού των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Το γλυκό τέλος του κόσμου
Στέφανο Κόνκα Μπονιτσόνι
Ιταλία, 2024, 15’
Σε έναν κόσμο που ισορροπεί στο χείλος της κατάρρευσης, μια μητέρα αφηγείται στο παιδί της μια ιστορία για την καταστροφική δύναμη της ανθρώπινης απληστίας. Το Sweet End of the World! μάς προσκαλεί σε ένα ταξίδι όπου η γραμμή μεταξύ μύθου και πραγματικότητας θολώνει, αποκαλύπτοντας τους προάγγελους μιας επικείμενης καταστροφής. Μέσα από την εικονική πραγματικότητα, η ανθρωπότητα έρχεται αντιμέτωπη με τη μοίρα της, επανεφευρίσκοντας την Αποκάλυψη ως κληρονομιά που αξίζει να διατηρηθεί και να μεταδοθεί. Κάποτε, άνθρωποι και θεοί δειπνούσαν μαζί, καθισμένοι στο ίδιο τραπέζι. Όμως η ανθρώπινη απληστία μετέτρεψε τα απομεινάρια αυτών των γευμάτων σε ένα βουνό από απόβλητα, προορισμένο να φτάσει ως τον Όλυμπο. Αυτή είναι η ιστορία που μια μητέρα αφηγείται στο παιδί της καθώς το θηλάζει – ένας παραμυθένιος μύθος για ένα καλό τέλος του κόσμου. Μέσα από την εικονική πραγματικότητα, το έργο μάς παρασύρει σε ένα ονειρικό ταξίδι, κινούμενο ανάμεσα στη νύστα και την εγρήγορση, στο παρόν και τη μυθολογία, σε τοπία που βρίσκονται στο χείλος της οικολογικής κατάρρευσης, όπου εμφανίζονται ήρωες που ίσως μας δείξουν τον δρόμο. Αυτή η ιστορία εκτυλίσσεται μέσα στην πιο συμβολική και οικεία πράξη: μια μητέρα που θηλάζει το παιδί της. Η Μαδελένα και ο Έτορε μάς καθοδηγούν μέσα από μια οπτική αφήγηση, όπου η ανθρωπότητα, μπροστά στο χείλος της αποκάλυψης, μεταμορφώνει την καταστροφή που βιώνει σε έναν προειδοποιητικό μύθο για τις επόμενες γενιές. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: όσο η ανθρώπινη απληστία για τροφή παραμένει ακόρεστη και η λαχτάρα για σάρκα συνεχίζεται, η μοίρα της ανθρωπότητας είναι προδιαγεγραμμένη. «Γλυκό τέλος του κόσμου!»
Rapture II - Portal
Αλίσα Μπέρτζερ
Γαλλία-Γερμανία-Ουκρανία, 2024, 19’
Ένα έργο που επικεντρώνεται Μάρκο, Ουκρανό χορευτή της Vogue, ο οποίος επισκέπτεται ξανά το εγκαταλελειμμένο του διαμέρισμα στην περιοχή του Ντονμπάς, όπου ο πόλεμος μαίνεται εδώ και δέκα χρόνια. Η ταινία συνδυάζει την έννοια ενός χαμένου, φυσικού σπιτιού με το σώμα του χορευτή ως ένα άυλο, αιώνιο καταφύγιο.
Revival Roadshow
Αν Φέρες & Λουκ Κόνροϊ
Ολλανδία-Αυστραλία-Κύπρος, 2025, 17’
Μια εμπειρία εικονικής πραγματικότητας που ασκεί κριτική στην αποικιοκρατική κληρονομιά μέσα από την αναβίωση ενός Ολλανδού εξερευνητή του 17ου αιώνα σε ένα υποθετικό μέλλον. Μέσω διαδραστικής ηχητικής αφήγησης, το έργο συνδυάζει τον σουρεαλισμό και το μαύρο χιούμορ για να εξερευνήσει με κριτική ματιά τη δημιουργία μύθων και τον αντίκτυπό της στις σύγχρονες και στις μελλοντικές κοινωνίες.
Κάπου άγνωστα στην Ινδοκίνα
Άσιο Τσιχσιούνγκ Λιου & Φενγκ-Τινγκ Τσου
Ταϊβάν-Βέλγιο-Καναδάς-Βιετνάμ-Καμπότζη, 2024, 37’
Τη δεκαετία του 1970, εν μέσω του χάους του Πολέμου του Βιετνάμ και της γενοκτονίας που διαπράττουν οι Ερυθροί Χμερ στην Καμπότζη, μια μεγάλη προσφυγική κρίση ξέσπασε στην Ινδοκίνα. Δύο νεαρές Βιετναμέζες αδελφές εγκατέλειψαν τον πόλεμο και βρήκαν καταφύγιο σε έναν καταυλισμό προσφύγων στην Ταϊβάν. Τριάντα χρόνια αργότερα, η μεγαλύτερη από τις δύο βλέπει στον ύπνο της τη νεκρή αδελφή της, που της αποκαλύπτει πως ο καταυλισμός σύντομα θα κατεδαφιστεί.
