Ο πάπας Ελευθέριος ήταν ο 13ος Πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, και διετέλεσε επίσκοπος Ρώμης περίπου από το 174 έως το 189 μ.Χ.
Η καταγωγή του θεωρείται ελληνική, και ορισμένες πηγές τον προσδιορίζουν ως Ηπειρώτη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Liber Pontificalis (τη Βίβλο των Ποντιφήκων που αφηγείται την ιστορία των παπών), γεννήθηκε στην Αρχαία Νικόπολη της Ελληνικής Ηπείρου.
Η θητεία του διήρκεσε από το 174 έως το 189 μ.Χ., επί Μάρκου Αυρηλίου και αρχών του Κομμόδου.
Η Εκκλησία ήταν τότε υπό διωγμό αλλά με σχετική ανεκτικότητα, οι χριστιανοί είχαν αρχίσει να οργανώνονται, αλλά ακόμα δεν ήταν νόμιμοι.
Ο σύγχρονος του εκκλησιαστικός συγγραφέας Ηγήσιππος έγραψε ότι ο Πάπας Ανίκητος (154-164) τον διόρισε Διάκονο, τον διατήρησε στην ίδια θέση ο διάδοχος του Πάπας Σωτήρ, τον διαδέχθηκε ο ίδιος ο Ελευθέριος.
Με την νέα έκδοση του Liber Pontificalis τον 6ο αιώνα που αφορούσε τον Ελευθέριο αναφέρεται ότι ακύρωσε την απαγόρευση κάποιων φαγητών αναφέροντας ότι “όλα τα φαγητά είναι αποδεκτά από τους χριστιανούς αρκεί να είναι βρώσιμα και αποδεκτά από τον ανθρώπινο οργανισμό”.
Το σχετικό διάταγμα είχε στόχο να αναιρέσει το Κοσέρ που εκδόθηκε τα πρώτα χριστιανικά χρόνια και απαγόρευσε την κατανάλωση κάποιων φαγητών όπως το χοιρινό, τους ίδιους κανόνες εφάρμοζαν ο Γνωστικισμός και ο Μοντανισμός. Πολύ πιθανό ένα παρόμοιο διάταγμα που εκδόθηκε αργότερα, το 500 μ.Χ. αποδίδεται επίσης στον Ελευθέριο πιθανότατα για να του δώσει μεγαλύτερη εξουσία.
Πέθανε το 189 μ.Χ. και ενταφιάστηκε στον Απόστολο Πέτρο, τα λείψανά του μεταφέρθηκαν τον 16ο αιώνα στην εκκλησία της Αγίας Σουζάνας στη Ρώμη, όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα.
Δράση και κληρονομιά του πάπα Ελευθέριου
Αντιμετώπιση των Γνωστικών και Μοντανιστών: Ο Ελευθέριος έδρασε σε μια εποχή όπου αιρετικά κινήματα όπως ο Μοντανισμός και οι Γνωστικοί προκαλούσαν σύγχυση στη θεολογία και την ενότητα της Εκκλησίας. Φαίνεται πως κράτησε σταθερή γραμμή υπέρ της αποστολικής πίστης.
Η διάταξη για τις τροφές: Σύμφωνα με τον Ευσέβιο Καισαρείας (στο Εκκλησιαστική Ιστορία), ο Πάπας Ελευθέριος δίδαξε ότι «ουδεμία βρώσις αποβάλλεται από τους χριστιανούς, αρκεί να λαμβάνεται με ευχαριστία». Με αυτό, απέρριψε τις αιρέσεις που απαγόρευαν ορισμένες τροφές, επηρεασμένες από ιουδαϊκά ή γνωστικά ρεύματα.
Ιεραποστολή στη Βρετανία: Ορισμένες όψιμες παραδόσεις ισχυρίζονται ότι ο βασιλιάς Λουκιός της Βρετανίας (κατά πολλούς θρυλικό πρόσωπο) ζήτησε από τον Πάπα Ελευθέριο να στείλει ιεραποστόλους στη Βρετανία, κάτι που αν και αβέβαιο ιστορικά, μαρτυρεί την εκτεταμένη επιρροή του ονόματός του.
Ο πάπας Ελευθέριος θεωρείται μάρτυρας σε ορισμένους καταλόγους Αγίων, αν και δεν πέθανε σε διωγμό με βεβαιότητα.
Η μνήμη του τιμάται στις 26 Μαΐου. Τιμάται ως Άγιος από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, και από μερίδα Χριστιανών στην Ανατολή.
Ο Πάπας Ελευθέριος αντιπροσωπεύει την εποχή που ακολούθησε μετά τους Αποστόλους, όταν η Εκκλησία άρχισε να οργανώνεται και να αντιστέκεται στις αιρέσεις και αποτελεί γέφυρα μεταξύ της εποχής των Μαρτύρων και της θεολογικής συγκρότησης του 3ου αιώνα.
Πηγή: news247
