Το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών Θεσσαλονίκης αποτελείται από έντεκα μέλη, τα οποία ορίζονται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Από τα μέλη του Συμβουλίου μέχρι τέσσερα είναι Δημοτικοί Σύμβουλοι, ενώ τα υπόλοιπα είναι εκπρόσωποι κοινοτήτων μεταναστών και φορέων που αναπτύσσουν εντός του Δήμου δράση σχετική με τα προβλήματα των μεταναστών. Οι δημοτικοί σύμβουλοι που είναι μέλη του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών δεν μπορούν να αποτελούν την πλειοψηφία του, αλλά δεν μπορούν και να είναι λιγότεροι από το ένα τρίτο του συνολικού αριθμού των μελών του.
Η θητεία του ΣΕΜ ακολουθεί τη θητεία της Οικονομικής Επιτροπής και τα μέλη του μπορούν να ορισθούν στη συνεδρίαση, κατά την οποία εκλέγονται τα μέλη της Επιτροπής αυτής ή σε ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
Έργο του Συμβουλίου είναι η καταγραφή και η διερεύνηση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες που κατοικούν μόνιμα στην περιφέρεια του Δήμου για θέματα που αφορούν στην ένταξή τους στην τοπική κοινωνία, στην επαφή τους με τη δημοτική αρχή ή άλλες δημόσιες αρχές, στην υποβολή εισηγήσεων προς το Δημοτικό Συμβούλιο για την ανάπτυξη τοπικών δράσεων προώθησης της ομαλής κοινωνικής ένταξης των μεταναστών και, εν γένει, στην επίλυση των προβλημάτων που αυτοί αντιμετωπίζουν, ιδίως μέσω της οργάνωσης συμβουλευτικών υπηρεσιών από τις δημοτικές υπηρεσίες, καθώς και στη διοργάνωση σε συνεργασία με το Δήμο εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής του τοπικού πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτό, με δεδομένο ότι ομαλή ένταξη μεταναστών γίνεται μόνο σε μια ανεκτική κοινωνία, βασική αποστολή του ΣΕΜ αποτελεί η εισήγηση και οργάνωση δράσεων αφύπνισης των Αρχών και ευαισθητοποίησης των πολιτών κατά των διακρίσεων και του ρατσισμού. Έργο επίσης του Συμβουλίου είναι η συνεργασία ιδίως με το ΥΠΕΣΑΗΔ, το Υπουργείο Παιδείας και δια Βίου Μάθησης, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καθώς και με άλλους φορείς για τα θέματα που απασχολούν τους μετανάστες, όπως είναι η εκπαίδευση τους, η ομαλή ενσωμάτωση τους, η πολιτογράφηση κτλ. Στις εργασίες του Συμβουλίου εντάσσεται η ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων με αντίστοιχα Συμβούλια Ένταξης Μεταναστών σε πανελλαδικό και τοπικό επίπεδο, όπως επίσης και με άλλους εθνικούς ή διεθνείς οργανισμούς μεταναστευτικής πολιτικής. Τέλος, το Συμβούλιο θα εξερευνάει την ύπαρξη χρηματοδοτήσεων ή κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για την εφαρμογή προγραμμάτων και δράσεων που θα συμβάλουν στην ομαλότερη ένταξη των μεταναστών.
Το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών συνεδριάζει, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου του, τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο μήνες ακόμη και αν δεν υπάρχουν θέματα προς συζήτηση, είτε όποτε το ζητήσει τουλάχιστον το ένα τρίτο του συνολικού αριθμού των μελών του, είτε όποτε ανακύπτουν θέματα με κατεπείγοντα χαρακτήρα, τα οποία επιβάλλουν την άμεση σύγκληση του Συμβουλίου από τον Πρόεδρο. Οι συνεδριάσεις είναι δημόσιες και πραγματοποιούνται στο δημοτικό κατάστημα ή όπου ορίζει η πρόσκληση.
Το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών συνεδριάζει νόμιμα εφόσον έχει απαρτία. Αν έπειτα από δύο συνεχείς προσκλήσεις το Συμβούλιο δεν έχει απαρτία, συνεδριάζει ύστερα από τρίτη πρόσκληση και λαμβάνει αποφάσεις μόνο για τα θέματα που είχαν εγγραφεί στην αρχική ημερήσια διάταξη. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με φανερή ψηφοφορία για κάθε θέμα ξεχωριστά. Στη συνεδρίαση, όπως και στην περίπτωση ματαίωσής της, τηρούνται πρακτικά, στα οποία καταχωρούνται οι συζητήσεις, οι ψηφοφορίες, οι αποφάσεις και οι μειοψηφούσες γνώμες για κάθε θέμα. Οι αποφάσεις του Συμβουλίου υπόκεινται στους ίδιους κανόνες δημοσιότητας και ελέγχου νομιμότητας, που ισχύουν για τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου.
Η ισχύς του κανονισμού αρχίζει από την ψήφισή του από το Δημοτικό Συμβούλιο, ενώ τυχόν τροποποίησή του γίνεται κατόπιν αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου, που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του.
