της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΚΑΔΕΡΗ
Για περισσότερα από 300 χρόνια τα λατομεία του Ασβεστοχωρίου λειτουργούσαν ως σημαντικός σταθμός της ελληνικής ασβεστοβιομηχανίας. Σήμερα οι ερειπωμένες εγκαταστάσεις των παλιών λατομείων και τα λαξευμένα βουνά, που απέχουν σχεδόν 10χλμ από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, είναι τα μοναδικά απομεινάρια του άλλοτε ένδοξου βιομηχανικού παρελθόντος της περιοχής.
Το 2017, ο Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη, στο πλαίσιο προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και διαφύλαξης της βιομηχανικής κληρονομιάς των λατομείων, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αναβαθμίσει μέσω του επιχειρησιακού προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», την περιοχή του λατομείου «Αργυρώ» -βορειοδυτικά του οικισμού- με στόχο να την αναδείξει ως έναν χώρο πολιτισμού και εκπαίδευσης. Επτά χρόνια έχουν περάσει από τις πρώτες εξαγγελίες και το έργο αν και αναμένονταν να ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2023, σύμφωνα με πληροφορίες του TyposThes, βρίσκεται «παγωμένο» στα πρώτα ακόμα στάδια.
«Το έργο, με τις όποιες καθυστερήσεις του, είχε ξεκινήσει και προχωρούσε κανονικά. Ωστόσο, στη πορεία, οι μελετητές διαπίστωσαν πρόβλημα στο όριο του δρόμου που φτάνει στα λατομεία. Θεωρούσαν ότι υπήρχε δρόμος, ο οποίος όμως, όπως ανακαλύφθηκε αργότερα, ήταν ρέμα, η έκταση του οποίου ξεπερνούσε την περιοχή μελέτης που κάλυπτε το πρόγραμμα. Υπήρξε μια αρχική προσπάθεια διευθέτησης του ρέματος, ωστόσο ακολούθησαν οι πλημμύρες της Θεσσαλίας και το έργο τέθηκε σε αναμονή» υπογράμμισε ο Νικόλαος Καρίκας, Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη.
Ποιο ήταν το αρχικό πλάνο του προγράμματος – Οι παρεμβάσεις που εξαγγέλθηκαν
Το έργο υπό τον τίτλο «Παρεμβάσεις αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού για την αξιοποίηση της περιοχής λατομείων Ασβεστοχωρίου», εντάχθηκε τον Μάιο του 2017 στον Άξονα Προτεραιότητας 14 «Διατήρηση και Προστασία του Περιβάλλοντος, Προαγωγή της αποδοτικής χρήσης των πόρων» του ΕΣΠΑ 2014-2020, με προϋπολογισμό τα 2.347.360 ευρώ, μαζί με τη συγχρηματοδότηση του Ταμείου Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το πρόγραμμα δεν περιοριζόταν απλώς στη βελτίωση της πρόσβασης και της χρήσης της περιοχής, αλλά επικεντρώνονταν και στη διατήρηση της ασφάλειας του χώρου. Ειδικότερα, στις παρεμβάσεις προβλέπονταν η στερέωση των υφιστάμενων πρανών και η πρόληψη αποκολλήσεων βράχων που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τους διερχόμενους και τα ζώα της περιοχής ενώ παράλληλα, προβλεπόταν η διευθέτηση των υδάτων για την αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων.
Ένα σημαντικό μέρος του έργου αφορούσε την κατασκευή ενός χώρου περιπάτου και διαδρομών ήπιας κυκλοφορίας, ενώ καίρια θα ήταν η προσπάθεια διατήρησης και ανάδειξης των υλικών τεκμηρίων της βιομηχανικής δραστηριότητας που λάμβανε χώρα στην περιοχή. Επρόκειτο, δηλαδή, να δασώνονταν τα υπολείμματα από τα καμίνια και τους ιμάντες που χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή ασβέστη.
Τέλος, ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια που προβλέπονταν αφορούσε την πολιτιστική αξιοποίηση της περιοχής και απέβλεπε στη δημιουργία ενός υπαίθριου θεάτρου, το οποίο θα φιλοξενούσε θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, προβολές, καθώς και εκθέσεις τέχνης.
Η υδραυλική μελέτη και το πρόβλημα του ρέματος
Τον Μάρτιο του 2021 έγιναν οι αναθέσεις συνολικά 12 μελετών, προϋπολογισμού 137.022 ευρώ, απαραίτητων για την εξασφάλιση των απαιτούμενων αδειοδοτήσεων που θα έδιναν το «πράσινο φως» για την συνέχιση του προγράμματος και οι οποίες αναμένονταν να ολοκληρωθούν τον Μάρτιο του 2022.
Οι μελέτες είχαν προχωρήσει μέχρι και το τελικό στάδιο πριν την υποβολή τους σύμφωνα με πηγές της αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου, ωστόσο, δημιουργήθηκε κώλυμα κατά την υδραυλική μελέτη η οποία αφορούσε αποκλειστικά τα όμβρια ύδατα. Στο ρέμα που βρέθηκε, σύμφωνα με τους μελετητές, δίνονται πιθανότητες υπερχείλισης, με αποτέλεσμα να υπάρξει περίπτωση αποκλεισμού του δρόμου, επηρεάζοντας παράλληλα και τα πλατώματα (= τις πλατιές επίπεδες έκτασεις).
Σύμφωνα με πληροφορίες, σταδιακά έγινε μια προσπάθεια, μέσω συμπληρωματικής σύμβασης, ανάθεσης μελέτης για τη διευθέτηση του ρέματος, μόνο για το κομμάτι που βρίσκεται εντός των ορίων του προγράμματος, χωρίς όμως αυτό να γίνεται δεκτό από την διαχειριστική αρχή.
Το επόμενο βήμα
Τα ζητήματα που προέκυψαν κατά την υδραυλική μελέτη δημιούργησαν την ανάγκη ανάθεσης και εκπόνησης μιας νέας ανεξάρτητης μελέτης που θα αφορά την ολιστική διευθέτηση του ρέματος σε όλο το μήκος του. Πρόκειται για μια νέα πρόταση έργου που ακόμα βρίσκεται σε διαδικασία έγκρισης από την διαχειριστική αρχή, και η οποία για λόγους ασφαλείας, πρέπει να προηγηθεί των εργασιών ανάπλασης.
Όπως εξηγεί ο Αντιδήμαρχος κος Καρίκας, «το έργο θα πάρει προφανώς παράταση. Υπάρχει πλάνο να προχωρήσει ανεξάρτητα η μελέτη ανάπλασης των λατομείων από τη μελέτη διευθέτησης του ρέματος. Περιμένουμε από μέρα σε μέρα την έγκριση».
Με την υδραυλική μελέτη για τη διευθέτηση του ρέματος να βρίσκεται σε εξέλιξη οποιαδήποτε άλλη διαδικασία παρέμβασης τίθεται σε αναμονή.
*Τις φωτογραφίες παραχώρησε το Τμήμα Κτιριακών και Υπαιθρίων Χώρων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη
