Η κουλτούρα της επαναχρησιμοποίησης των λυμάτων πρέπει να γίνει απαίτηση των ίδιων των πολιτών προς όφελος μιας πραγματικά κυκλικής οικονομίας, συμφώνησαν όλοι οι ομιλητές στην εκδήλωση που διοργάνωσαν η ΕΥΑΘ Α.Ε., το Συμβούλιο Περιβάλλοντος ΑΠΘ, το Κέντρο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Υδάτων ΑΠΘ, η Ελληνική Υδροτεχνική Ένωση κι η Ελληνική Επιτροπή Υδρογεωλογίας, υπό την αιγίδα της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Νερού.
«Πρέπει να ξεπεράσουμε την αντίληψη ότι τα λύματα είναι μόνο πρόβλημα. Είναι φυσικός πόρος στο πλαίσιο μιας κυκλικής οικονομίας, ένας στόχος προς υλοποίηση με πολλές εφαρμογές, κυρίως όμως στην άρδευση, που απορροφά το 80% του γλυκού νερού», τόνισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΑΘ Α.Ε., Γιάννης Ν. Κρεστενίτης.
Από την πλευρά της ΕΥΑΘ, η χημικός και υπεύθυνη των ερευνητικών προγραμμάτων της εταιρείας Κατερίνα Χριστοδούλου τόνισε την ανάγκη νομοθετικών ρυθμίσεων, που θα διατρέχουν όλη τη «διαδρομή» από την κατασκευή του προϊόντος μέχρι τα ίδια τα απόβλητα. «Δεν υπάρχει μία λύση για όλη την Ευρώπη. Χρειάζεται ολοκλήρωση με εκτίμηση των κατά περίπτωση επιπτώσεων και κυρίως με τη συμμετοχή των πολιτών, ώστε όλες οι επιλογές να έχουν ευρεία αποδοχή», σημείωσε.
Η Ελευθερία Νικολαΐδου, χημικός μηχανικός - μέλος της ΕΥΕ, παρουσίασε εναλλακτικές στις μεθόδους επεξεργασίας λυμάτων για μικρότερους ή μεγαλύτερους οικισμούς και τα κριτήρια για την επιλογή τους: διαθεσιμότητα γης, απόδοση, πολυπλοκότητα, λειτουργικό κι ενεργειακό κόστος. Ειδικά σε ό,τι αφορά στο τελευταίο, είπε ότι «το κόστος επεξεργασίας για την επαναχρησιμοποίηση λυμάτων πρέπει να υπολογίζεται σε 10-20% επιπλέον του κατασκευαστικού - χωρίς το λειτουργικό κόστος».
Ο Στέλιος Μιχαηλίδης, γεωλόγος, μέλος του Δ.Σ. του ΓΟΕΒ Πεδιάδων Θεσσαλονίκης - Λαγκαδά, επισήμανε τους επιπλέον περιορισμούς που θέτουν τα σχέδια διαχείρισης υδάτων των λεκανών απορροής σε σχέση με την επαναχρησιμοποίηση υγρών αποβλήτων (π.χ. όπου υπάρχει γεώτρηση πόσιμου νερού, απαγορεύεται η εγκατάσταση μονάδας επεξεργασίας λυμάτων) και τόνισε τη σημασία που έχει για τη χρήση τους στη γεωργία η ευρεία ενημέρωση των εμπλεκομένων. Η παροχή κινήτρων ή η μείωση των σημερινών επιβαρύνσεων (ενεργειακό, λειτουργικό κόστος, κόστος συντήρησης δικτύου, με βάση τις αρδευόμενες εκτάσεις) είναι εξίσου σημαντικές, κατά τον κ. Μιχαηλίδη, εν όψει μάλιστα και της αναμενόμενης -εντός του 2017- ΚΥΑ για την τιμολόγηση του νερού, η οποία και θα επιβαρύνει τους χρήστες με περιβαλλοντικό κόστος και κόστος πόρου σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες.
Η ανανεώσιμη ενέργεια και η προχωρημένη επεξεργασία υγρών αποβλήτων με την ανάκτηση θρεπτικών είναι δύο σημαντικές προκλήσεις στη σύγχρονη κοινωνία, εξήγησε η καθηγήτρια Μαρία Μουστάκα, γενική γραμματέας του ΚΕΟΔΥ του ΑΠΘ. «Τα μικροφύκη, προκειμένου να πολλαπλασιαστούν, καταναλώνουν διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο και φώσφορο, τα οποία παρέχουν σε υψηλές τιμές τα αστικά λύματα. Έτσι αφενός τα καθαρίζουν, αφετέρου παρέχουν ανανεώσιμη βιομάζα, η οποία με τη σειρά της μπορεί να αξιοποιηθεί για την παραγωγή βιοκαυσίμου», σημείωσε τονίζοντας ωστόσο τη μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην εργαστηριακή και την πραγματική κλίμακα, αλλά και την ανάγκη συστηματικής αξιοποίησης αυτής της δυνατότητας που παρέχουν τα επεξεργασμένα λύματα.
Σε μια χώρα όπως η δική μας, με χωροχρονική ανισοκατανομή της προσφοράς και της ζήτησης νερού, η εφαρμογή τεχνητού εμπλουτισμού με επεξεργασμένα λύματα συμβάλλει στην άνοδο της στάθμης του υπόγειου νερού, στην αναχαίτιση της θαλάσσιας διείσδυσης κι επομένως στη βελτίωση της ποιότητάς του, επισήμανε ο καθηγητής Κώστας Βουδούρης, πρόεδρος της ΕΕΥ. Ο ίδιος αναφέρθηκε και στο παράδειγμα εφαρμογής τεχνητού εμπλουτισμού στη Σίνδο, μέσω βαθιάς γεώτρησης, από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης της ΕΥΑΘ, όπου και καταγράφηκε άνοδος της στάθμης του υπόγειου νερού και βελτίωση της ποιότητάς του.
Η πιο σημαντική μέθοδος οικολογικής διαχείρισης των όμβριων υδάτων σε αστικές περιοχές είναι οι κήποι της βροχής, κατά τον καθηγητή Κώστα Κατσιφαράκη, συντονιστή του Συμβουλίου Περιβάλλοντος ΑΠΘ. Οι ιδιαίτεροι αυτοί κήποι λειτουργούν συμπληρωματικά προς τα δίκτυα αποχέτευσης και συντελούν στην αναβάθμιση του αστικού τοπίου και στην ανάσχεση πλημμυρικών φαινομένων. Μπορούν να κατασκευαστούν σε περιοχές ρεμάτων, πλατείες, χώρους στάθμευσης, αυλές κ.λπ., και να φυτευτούν με ενδημικά είδη βοηθώντας στην κατακράτηση μέρους του νερού και στην κατακράτηση των ρύπων, εμπλουτίζοντας τελικά τον υπόγειο ορίζοντα.
Χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν ο πρόεδρος της ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας, Λάζαρος Κυρίζογλου, και ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής Περικλής Α. Μήτκας.
«Όλοι μας… ξοδεύουμε νερό, όταν πρόκειται για επεξεργασμένα υγρά λύματα. Το 80% αυτών το ‘επιστρέφουμε’ απλώς στη φύση, επιβαρύνοντας το περιβάλλον και χάνοντας έναν πολύτιμο φυσικό πόρο. Ας μειώσουμε την ποσότητα και τη μόλυνση του νερού που χάνεται ανεπεξέργαστο και, επίσης, ας επαναχρησιμοποιήσουμε όσο περισσότερο επεξεργασμένο νερό μπορούμε», είναι η έκκληση που απευθύνουν τα Ηνωμένα Έθνη στα κράτη - μέλη μέσα από την επίσημη ιστοσελίδα τους για την Παγκόσμια Ημέρα Νερού.
