*Της Λεμονιάς Βασβάνη | Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Στη Θεσσαλονίκη και στο Θέατρο Κολοσσαίον έρχονται «Οι 12 ένορκοι» στις 31 Μαρτίου και 1 Απριλίου σε μετάφραση/ σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη.
Το γνωστό θεατρικό έργο Reginald Rose, που έγινε περισσότερο γνωστό μέσα από την κινηματογραφική μεταφορά του, αναφέρεται στην υπόθεση ενός αλλοδαπού ανήλικου αγοριού που κατηγορείται για πατροκτονία. Η ζωή του βρίσκεται στα χέρια 12 ενόρκων οι οποίοι θα αποφασίσουν αν είναι τελικά ένοχο και η απόφασή τους θα πρέπει να είναι ομόφωνη.
H σκηνοθέτιδα απαντώντας σε ερώτησή μας για το αν έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με το 1957 όπου διαδραματίζεται η υπόθεση του έργου, σχολίασε πως υπάρχει μια βελτίωση στο θέμα του ρατσισμού. Εκτίμησε πως η επιτυχία της παράστασης αυτής που συνεχίζει επί 10 χρόνια την πορεία της στο σανίδι, βασίζεται στο δυνατό κείμενο που συνοδεύεται από τις δυναμικές ερμηνείες των ηθοποιών.
Τέλος είπε πως για την ίδια όταν σκηνοθετεί, «Προτεραιότητα είναι η αλήθεια του ηθοποιού».
-Πώς αποφασίσατε να ανεβάσετε αυτό το έργο;
-Είδα την ταινία του Sidney Lumet, με συνεπήρε τόσο η υπόθεση όσο και το ότι διαδραματίζεται σε ένα δωμάτιο με 12 -άγνωστους μεταξύ τους- ανθρώπους που είναι κλειδωμένοι εκεί μέσα και καλούνται να αποφασίσουν για τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου. Πόσες προκαταλήψεις αποκαλύφθηκαν, πόσα υπό αμφισβήτηση στοιχεία βγήκαν στην επιφάνεια και τι σχέσεις δημιουργήθηκαν μέσω των έντονων αντιπαραθέσεων των ενόρκων. Αυτά σε συνδυασμό με την διαχρονικότητα του συγκεκριμένου έργου του Reginald Rose που αντικατοπτρίζει ολόκληρη την κοινωνία μας μέσα σ΄ αυτό το μικρό δωμάτιο με έκαναν να θελήσω να το δουλέψω και να δημιουργήσω πάνω σε αυτό.
-Πρόκειται για ένα κείμενο που είναι γνωστό και από την ομώνυμη ταινία. Πόσο σας επηρέασε στην σκηνοθεσία και στην προσέγγισή σας;
-Είναι ένα έργο που δεν μπορεί να ανέβει με πολλούς τρόπους σκηνοθετικά. Είναι πολύ συγκεκριμένο, πολύ ρεαλιστικό και σε ζωντανό χρόνο. Οπότε η προσέγγισή μου δεν διαφέρει πολύ από την ταινία που ξέρουμε, ούτε φυσικά και από την γραμμή που έδωσε ο συγγραφέας στο θεατρικό κείμενο. Πρέπει να αναφέρω όπως έχω πει κι άλλες φορές ότι το έργο αυτό γράφτηκε πρώτα ως θεατρικό κείμενο και μετά έγινε ταινία και όχι το αντίθετο όπως νομίζουν οι περισσότεροι.
-Το έργο θίγει ζητήματα όπως οι προκαταλήψεις και ο ρατσισμός. Σήμερα πόσο συνεχίζουν να υπάρχουν; Υπάρχει βελτίωση;
-Φυσικά και υπάρχουν. Δυστυχώς, νομίζω δεν θα πάψουν ποτέ να υπάρχουν. Θεωρώ όμως ότι σε πολλά πεδία ρατσισμού βελτιωνόμαστε ναι. Θέλει υπομονή, επιμονή και ψυχική δύναμη ώστε να προχωρήσουμε όλο και καλύτερα και πιο προστατευτικά απέναντι στους συνανθρώπους που βιώνουν βία και περιθωριοποίηση.
-Παράλληλα θίγεται και το κομμάτι της μάχης της ελευθερίας. Ποια τα εμπόδια προς αυτήν; Τι συναντούν οι 12 ένορκοι;
-Οι ένορκοι έχουν να παλέψουν με τις προκαταλήψεις τους και τα στεγανά που τους δημιουργούν οι προκαταλήψεις αυτές. Αυτός είναι ο βασικός εχθρός και το βασικό εμπόδιο κάθε ενόρκου. Μέσα από τις αντιπαραθέσεις τους, την κούρασή τους και τη συνεχή αποκάλυψη νέων στοιχείων της υπόθεσης ή πιθανών διαφορετικών αναγνώσεων των στοιχείων αυτών οι ένορκοι ανακαλύπτουν και αποκαλύπτουν άλλες πτυχές των εαυτών τους. Μέσα από την εσωτερική και εξωτερική σύγκρουση που βιώνουν αναγεννιόνται κατά κάποιο τρόπο, γι’ αυτό και η παράσταση έχει αρκετές στιγμές λύτρωσης των ηρώων της.
-Το έργο παίζεται εδώ και χρόνια. Τι ήταν αυτό που οδήγησε στην αγάπη του κοινού;
-Είναι ένα δυνατό κείμενο που συνοδεύεται από τις δυναμικές ερμηνείες των ηθοποιών, αυτό πιστεύω. Ο κόσμος βγαίνει από την αίθουσα στο τέλος της παράστασης και δεν έχει καταλάβει πως πέρασαν δύο σχεδόν ώρες. Το είδος του έργου που κατατάσσεται στα δικαστικά δράματα, η υπόθεση, τα στοιχεία που παρατίθενται για την ενοχοποίηση του κατηγορουμένου και η ακατάπαυστη συζήτηση -στο μεγαλύτερο μέρος της, σύγκρουση- των ενόρκων είναι ένας πολύ επιτυχημένος συνδυασμός.
-Ποιες οι προτεραιότητες σας όταν σκηνοθετείτε; Και τι σας προβληματίζει στο χώρο του θεάτρου;
-Προτεραιότητα είναι η αλήθεια του ηθοποιού. Από εκεί ξεκινάμε κι εκεί καταλήγουμε. Ο ηθοποιός πρέπει να είναι και πνευματικά παρών στην παράσταση, όχι μόνο σωματικά. Πρέπει να πει την κάθε ατάκα του σα να την λέει πρώτη και τελευταία φορά. Έχει υποχρέωση όσες παραστάσεις και να έχει παίξει σε ένα συγκεκριμένο έργο να το κρατήσει ζωντανό. Ο θεατής έρχεται μία ή το πολύ δύο φορές να δεν μία παράσταση οπότε η εμπειρία που του προσφέρεται δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να έχει στοιχεία μίας απλής διεκπεραίωσης από μεριάς των ηθοποιών. Μετά τους ηθοποιούς έρχεται ο σωστός συντονισμός των συντελεστών. Πρέπει το αποτέλεσμα να είναι ομοιογενές. Ο θεατής πρέπει να δει ένα συμπαγές πράγμα και όχι ασύνδετα πράγματα μεταξύ τους όσον αφορά την ατμόσφαιρα της παράστασης, δηλαδή τα σκηνικά, τους φωτισμούς, τα κοστούμια κτλ.
-Ποια τα δικά σας επόμενα σχέδια;
-«Οι 12 Ένορκοι» θα συνεχίσουν στην Αθήνα στο θέατρο Αλκμήνη για 11η συνεχή χρονιά κι αυτό με κάνει πολύ χαρούμενη. Θα συνεχιστεί επίσης «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» του Λέοντος Τολστόι για έβδομη χρονιά, καθώς και η παράσταση «Άνθρωπος χωρίς όνομα» του Ονορέ ντε Μπαλζάκ για δεύτερη χρονιά. Όσον αφορά την δημιουργία μου στην παιδική σκηνή, ολοκληρώνεται το ταξίδι των «Αθλίων» του Βίκτωρος Ουγκώ στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού μετά από δύο χρόνια επιτυχίας και ετοιμάζουμε για τη νέα σεζόν την «Παναγία των Παρισίων» του ίδιου συγγραφέα. Επίσης βρίσκομαι σε συζητήσεις για μία νέα μουσικοθεατρική παραγωγή.
Χρήσιμα
Οι 12 ένορκοι (αλφαβητικά): Αντώνης Βαρθαλίτης, Τάσος Γιαννόπουλος, Μάνος Ζαχαράκος, Μανώλης Ιωνάς, Νικόλας Καλιδώνης, Αλέξανδρος Καλπακίδης, Βαγγέλης Κρανιώτης, Κωνσταντίνος Μπάζας, Παντελής Παπαδόπουλος, Τάσος Παπαδόπουλος, Πήτερ Ραντλ, Γιάννης Φιλίππου.Στον ρόλο του φύλακα o Αλέξης Σταυριανός. Τη φωνή της χαρίζει η Νένα Μεντή.
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Δευτέρα 31 Μαρτίου στις 20.00, Τρίτη 1 Απριλίου στις 18:00 & 21.00, Διάρκεια: 105’ (χωρίς διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων Πλατεία Α: 22€, Πλατεία Β: 20€, Εξώστης: 17€.
Εισιτήρια
-online στο More.com
-και στο ταμείο του θεάτρου Κολοσσαίο.
