Της Λεμονιάς Βασβάνη
Μια Θεσσαλονίκη από τα παλιά «ζωντάνεψε» την Κυριακή μέσα από την παράσταση «Αναμνήσεις σε Κάδρα» που έγινε στο MOMus Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του προγράμματος «Αξιοποίηση της Τέχνης ως Συνταγογραφούμενης Θεραπείας για την Προαγωγή της Κοινωνικής Συνοχής και Ενεργοποίηση της «Ασημένιας Οικονομίας» (Ελλάδα 2.0).
Με 12 δίωρες συναντήσεις στο χώρο του, άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών μοιράστηκαν το προηγούμενο διάστημα τις αναμνήσεις τους με αφετηρία μια φωτογραφία τους. Το υλικό από αυτές τις αφηγήσεις ήταν ο μαγιά για την παράσταση, που παρουσιάστηκε κατά την διάρκεια της εκδήλωσης «Merry CLICKMAS!», ενώ μετά το πέρας της κάποιες από αυτές θα γίνουν podcast τα οποία θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του MOMus.
«Όταν μάθαμε για το πρόγραμμα αποφασίσαμε να το παρακολουθήσουμε. Μας αρέσει με τον σύζυγό μου το διάβασμα, και αφηγούμαστε ιστορίες στα εγγόνια μας. Περάσαμε πολύ ωραία στις συναντήσεις! Η κυρία Ανθή Θάνου που μας έκανε την εκπαίδευση στην αφήγηση ήταν εξαιρετική και τίποτα δεν ήταν στημένο. Γέμισαν οι μπαταρίες μας για καιρό και χαρήκαμε που θα συνεχιστεί η δράση και από την επόμενη χρονιά!», ανέφερε σε δια ζώσης συνομιλία μας η κυρία Σόνια που συμμετείχε στο πρόγραμμα και είναι συνταξιούχος οδοντίατρος. Η ίδια επέλεξε να μιλήσει για τα λουτρά ο Παράδεισος. «Πηγαίναμε με την μαμά μου και την γιαγιά μου εκεί για λούσιμο. Ο χώρος λειτουργούσε κανονικά μέχρι τα μέσα περίπου της δεκαετίας του ’60 ενώ με τον σεισμό του ’78 υπέστη σοβαρές ζημιές», μας είπε.
Ο σύζυγός της κύριος Δημήτρης, που είχε βιβλιοπωλείο στην Βασ. Όλγας κοντά στην στάση Φλέμινγκ μίλησε για την δική του ιστορία. «Αφορά στην περίοδο που ήμουν μαθητής. Μια μέρα ξεχάσαμε να κουρδίσουμε το ρολόι. Μέναμε στην Πυλαία. Όταν ξύπνησα για το σχολείο, αρχικά ήμουν ήρεμος στο δρόμο. Όταν όμως έφτασα κοντά στην Παπαναστασίου είδα πως ο δρόμος ήταν άδειος, ενώ κανονικά θα έπρεπε να έχει κόσμο. Υποψιάστηκα πως κάτι συνέβη. Ρώτησα έναν κύριο τι ώρα ήταν. Και ήταν μόλις ένα τέταρτο πριν να αρχίσει το μάθημα. Το σχολείο ήταν εκεί που βρίσκεται το ΜΙΕΤ. Οπότε έτρεξα… αυτό το τρέξιμο περιέγραψα και το περίεργο ήταν ότι είχαμε ανάγνωση και με σήκωσε για εξέταση ο καθηγητής. Είχαμε μάθημα για τις τελευταίες στιγμές ενός καπετάνιου. Και το διάβασμα κάποιου που δεν έχει αναπνοή από το τρέξιμο, με κάποιου που ξεψυχάει έχει ομοιότητες. Ο καθηγητής ενθουσιάστηκε. Και μου είπε “μπράβο με συγκίνησες”. Είπα κι εγώ ένα μεγάλο ευχαριστώ στο ξεκούρδιστο ρολόι».
Αναφερόμενος στην συμμετοχή του στο πρόγραμμα είπε πως όταν ενημερώθηκε για την δράση συναίνεσε δίχως κανέναν ενδοιασμό. «Πάντα μου άρεσαν οι κοινότητες. Κάθε Δευτέρα πρωί περνούσαμε δύο ώρες πολύ ωραία και ήταν σαν τονωτική ένεση. Εξάλλου παλιά η ζωή μας ήταν μόνο ιστορίες. Εγώ γεννήθηκα το ’40 οπότε έζησα εξ απαλών ονύχων την Κατοχή, αλλά και την περίοδο μετά την Κατοχή, την πείνα, την ανέχεια…», δήλωσε στο TyposThes.
Η κυρία Χρυσάνθη, που όταν εργάζονταν είχε φροντιστήριο ξένων γλωσσών, ξεκίνησε με προτροπή των παιδιών της. «Είδα την ανακοίνωση στο ΚΑΠΗ. Στην αρχή δεν ήθελα να μιλήσω… τελικά είπα κι εγώ την ιστορία μου και το κοινό ενθουσιάστηκε, όπως και η κόρη που είναι 52 ετών. Μίλησα για το '67 που πήγαμε μια εκδρομή με το πανεπιστήμιο. Είχα και σχετική φωτογραφία….», μας είπε.
Μέσω ΚΑΠΗ ενημερώθηκε και η κυρία Ευαγγελία. «Ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία και ξεφύγαμε από το σπίτι για λίγο», δήλωσε.
Από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έμαθε για το πρόγραμμα την κυρία Θωμαή. «Ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία. Φεύγουμε από εδώ με καλή διάθεση σαν να έχουμε φτερά!», ανέφερε. Όσο για την ιστορία που μοιράστηκε; Ήταν για τον φίλο, και μετέπειτα σύζυγό της, που της δώρισε το πρώτο της ποδήλατο στα 25 της χρόνια. «Εκείνη την εποχή λίγοι μπορούσαν να αγοράσουν δικό τους ποδήλατο. Αν είχε κάποιος στην γειτονιά το δανειζόμασταν οι υπόλοιποι ή νοικιάζαμε από ποδηλατάδικα. Η στιγμή που ο σύζυγός μου μου πήρε το ποδήλατο ήταν μια πολύ όμορφη ανάμνηση», σημείωσε.
Από ανάρτηση του Μουσείου έμαθε για το πρότζεκτ και η κυρία Δήμητρα. «Ήταν μια έκπληξη για εμάς. Όταν έφευγα ένιωθα μια πληρότητα. Ήμουν χαρούμενη. Αν συνεχιστεί η δράση σίγουρα θα δηλώσω συμμετοχή!», είπε.
Η κυρία Σοφία που συμμετείχε στο πρόγραμμα, τόνισε πως μέσα από τις ιστορίες που άκουσε, μεταφέρθηκε νοερά σε μια εποχή που δεν την είχε ζήσει. «Το κέρδος μας από την συμμετοχή μας είναι ότι όλη αυτή η συνεργασία μας έφερε νέες παρέες», σχολίασε. Η ίδια διηγήθηκε μια ιστορία για ένα παιδικό πάρτι σε μια περίοδο που υπήρχαν αυλές και κήποι στα σπίτια και έντονη η αίσθηση της γειτονιάς.
«Ζούμε σε μια εποχή που πλέον οι άνθρωποι δεν εκτυπώνουν φωτογραφίες. Οι συμμετέχοντες έψαξαν στα αρχεία τους, ανέσυραν αναμνήσεις τις οποίες τις μοιράστηκαν. Μας παρουσίασαν μια παλιότερη Θεσσαλονίκη. Ξεδίπλωσαν περιοχές της πόλης που δεν υπάρχουν πια και μίλησαν για νοσταλγικές ιστορίες.
Είχε σημασία τι διάλεξαν να αφηγηθούν και για ποια φωτογραφία να μιλήσουν. Έφεραν για παράδειγμα φωτογραφία από τον σύζυγο, την φοιτητική ζωή κλπ. Μην ξεχνάτε πως η τέχνη είναι θεραπευτική», σημείωσε η Μαρία Κοκορότσκου που είχε την σύλληψη της ιδέας και είναι επιμελήτρια Εκπαίδευσης στο MOMus.
Σημείωση: Ο νέος κύκλος του προγράμματος θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2025. Δυνατότητα συμμετοχής έχουν όλοι οι ενήλικες άνω των 65 ετών. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι δωρεάν (πληροφορίες & δηλώσεις συμμετοχής: [email protected], 2310 566716).
Συντελεστές εργαστηρίου:
Σύλληψη ιδέας: Μαρία Κοκορότσκου, επιμελήτρια Εκπαίδευσης MOMus
Συντονισμός δράσης: Μαρία Κεχαγιόγλου, επιμελήτρια Εκπαίδευσης ΜΟΜus
Εκπαίδευση στην αφήγηση: Ανθή Θάνου, αφηγήτρια
Μουσική διδασκαλία: Αλέξανδρος Μακρής, μουσικός
Γραφιστική επιμέλεια & δημιουργία podcast: Αντώνης Βλάχος, φωτογράφος
Οι ιστορίες (με τη σειρά που παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση)
Το χρονικό μιας τυχαίας επιτυχίας (Δημήτρης Τσούκας)
Το σημάδι (Ρίτα Δούκα)
Αποκριάτικο πάρτι (Σοφία Φακίρη)
Το ταξίδι (Μαρία Σιωπίδου)
Ένα κομμάτι ζωής (Χρυσάνθη Εμμανουηλίδου)
Το ποδήλατο (Θωμαή Χρηστίδου)
Σα να ήταν χτες (Αδαμάντιος Αμανίτης)
Γυμναστικές επιδείξεις (Ευαγγελία Αγγελίδου)
Το λουλούδι (Δήμητρα Μιχαηλίδου)
Χαμάμ Παράδεισος (Σόνια Παπαγγέλου)
Τα τραγούδια (με τη σειρά που ακούστηκαν)
Όμορφη Θεσσαλονίκη (στίχοι-μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης)
Έλα βρε Χαραλάμπη (στίχοι-μουσική: παραδοσιακό)
Πότε θα κάνει ξαστεριά (στίχοι-μουσική: παραδοσιακό)
Το ποδήλατο (στίχοι: Άρης Δαβαράκης, μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος)
Μανούλα μου (στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλης, μουσική: Μάνος Χατζιδάκις)
Μενεξέδες και Ζουμπούλια (στίχοι-μουσική: αστικό Πολίτικο)
Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Ικαρίας (στίχοι-μουσική: παραδοσιακό)
Οι συμμετέχοντες/ουσες (με αλφαβητική σειρά): Ευαγγελία Αγγελίδου, Αδαμάντιος Αμανίτης, Μαρία Αρβανιτίδου, Δέσποινα Γιαννούση, Ρίτα Δούκα Χρυσάνθη, Εμμανουηλίδου, Τάνια Ζαρκαλή, Βίκυ Καλαφάτη, Σόνια Καραπαναγιωτίδου, Δήμητρα Μιχαηλίδου, Σόνια Παπαγγέλου, Μαρία Σιωπίδου, Μαρία Τουρτσάκη, Σμαρώ Τσίντου, Δημήτριος Τσούκας, Μαίρη Τουγιαννίδου, Σοφία Φακίρη, Θωμαή Χρηστίδου.
Το MOMus ευχαριστεί τη Διεύθυνση Προστασίας Τρίτης Ηλικίας του Δήμου
Θεσσαλονίκης και το 12ο παράρτημα Κ.Α.Π.Η για τη συνεργασία και την υποστήριξη.
