*Της Λεμονιάς Βασβάνη | Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Ο Πολυνείκης επιτίθεται στην πατρίδα του Θήβα και ο Κρέων διατάζει να μείνει άταφος. Η Δηιάνειρα προκαλεί τον θάνατο του Ηρακλή με ένα δηλητηριασμένο χιτώνα.
Ο Πήλιος Γούσης, «προδότης» των Σουλιωτών, ζητά αποκατάσταση της τιμής του. Και ο Βασίλειος Ζαχάρωφ καθιερώνει το γνωστό έως σήμερα «σύστημα Ζαχάρωφ» δηλαδή πουλώντας όπλα και στις δύο πλευρές εν μέσω Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα πρόσωπα που εξετάζει ο Ηλίας Τσιαμήτρος στο πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Προδοσία & Δόλος – Σύντομη ιστορία της ατιμίας στην Ελλάδα» (εκδ. Ελληνοεκδοτική).
Πρόκειται όπως εξήγησε ο ίδιος στο «ΤyposThes» για «Ιστορίες προδοσίας και δόλου απ’ την Μυθολογία μέχρι την προδοσία της Κύπρου».
«Η επιλογή δεν έγινε αποκλειστικά με κριτήρια «διασημότητας», αλλά υπήρξε και η απαίτηση κάποιου εύλογου αφηγηματικού ενδιαφέροντος», σχολίασε.
Οι χαρακτήρες που εξετάζει «διάλεξαν», όπως μας είπε, «να σταθούν στη λάθος πλευρά, να κάνουν τη λάθος κίνηση, να πάρουν στο λαιμό τους ανθρώπους, πόλεις, κράτη, καμιά φορά ολόκληρη τη Γη!»
Περισσότερα στην συνέντευξη που ακολουθεί.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;
-Η ιδέα αυτού του ανίερου συναξαριού με τριγύριζε καιρό. Όταν διαπιστώθηκε και το βιβλιογραφικό κενό ενός τέτοιου «τιμητικού καταλόγου» ήταν θέμα χρόνου να μπει σε εφαρμογή. Αποτέλεσμα, το ανά χείρας βιβλίο. Ελπίζω ειλικρινά όποιοι το διαβάσουν να το βρουν χρήσιμο, ευχάριστο, και κυρίως, αφετηρία για περαιτέρω αναζητήσεις.
-Πώς επιλέξατε τα πρόσωπα στα οποία αναφέρεστε;
-Δεν επιλέχτηκαν πρόσωπα, αλλά ιστορίες. Ιστορίες προδοσίας και δόλου απ’ την Μυθολογία μέχρι την προδοσία της Κύπρου. Στις περισσότερες απ’ αυτές τις ιστορίες φυσικά, κεντρικά πρόσωπα είναι προδότες και δόλιοι τύποι, δεν γινόταν αλλιώς. Άλλοι απ’ αυτούς είναι διαβόητοι και τους γνωρίζουμε όλοι. Άλλοι είναι λιγότερο γνωστοί, άλλοι λανθάνουν τελείως της προσοχής μας. Δεδομένου πως τέτοιες περιπτώσεις υπήρξαν άπειρες στην Ιστορία του τόπου μας, η επιλογή δεν έγινε αποκλειστικά με κριτήρια «διασημότητας», αλλά υπήρξε και η απαίτηση κάποιου εύλογου αφηγηματικού ενδιαφέροντος. Θαρρώ πάντως πως δεν παρέλειψα κανέναν «αστέρα» πρώτου μεγέθους τελικά από τούτη τη λιτανεία του ζόφου.
-Τι κοινό έχουν οι ιστορίες τους;
-Οι ιστορίες όλων αυτών των ανθρώπων έχουν μια κοινή συνισταμένη. Σε κάποιες στιγμές φορτωμένες Ιστορία, ίντριγκα και ανθρώπινα πάθη, αυτοί διάλεξαν να σταθούν στη λάθος πλευρά, να κάνουν τη λάθος κίνηση, να πάρουν στο λαιμό τους ανθρώπους, πόλεις, κράτη, καμιά φορά ολόκληρη τη Γη! Σκεφτείτε πως θα ήταν ο πολιτισμός, η Ιστορία, ο κόσμος σήμερα, αν ο Ξέρξης ακολουθούσε τις συμβουλές του Δημάρατου και έβγαινε νικητής στην εκστρατεία του κατά των ελληνικών πόλεων!
-Υπήρχαν άτομα που δικαιώθηκαν στην πορεία;
-Δεν θα το αποκαλούσα δικαίωση. Ανάμεσά τους όμως, φαίνεται να υπήρξαν κάποιοι που ίσως να μετάνιωσαν για την πράξη τους σαν τον Δημάρατο, άλλοι που μπορεί να είχαν καλές προθέσεις αλλά η απαξία της πράξης τους δεν αλλάζει, σαν τον Τσολάκογλου, άλλοι που είχαν ακλόνητη πίστη πως δεν ήταν κακό αυτό που έπραξαν όπως ο Αλκιβιάδης Διαμάντης, κι άλλοι που ίσως στο τέλος να μην πρόδωσαν και αδίκως να φέρουν το βάρος της προδοσίας, όπως επιμένει ο Πήλιος Γούσης να μας λέει στη γραφή που του επέτρεψε να κάνει ο Άγιος Πέτρος απ’ τον άλλο κόσμο όπου περνάει τις μαύρες ώρες του μετά θάνατον.
-Τι νέο ανακαλύψατε κατά την έρευνά σας; Προέκυψαν στοιχεία που άλλαξαν την άποψή σας για τα πρόσωπα με τα οποία ασχοληθήκατε;
-Δεν θα το χαρακτήριζα έρευνα, δεν είμαι ιστορικός άλλωστε. Αλλά μέσα από πολύ διάβασμα και διαρκή αναζήτηση, έμαθα πράγματα που δεν γνώριζα ή αλλιώς τα είχα στο μυαλό μου. Είδα ας πούμε το άλλο πρόσωπο του Οδυσσέα, αγανάκτησα με την χαμένη ευφυΐα του Αλκιβιάδη, είδα μεταφορικά την «Κερκόπορτα» της άλωσης της Πόλης στον πόλεμο των θρησκευτικών δογμάτων, αναρωτήθηκα για τον ρόλο του Βασίλειου Ζαχάροφ στην Μικρασιατική εκστρατεία. Όλα αυτά, προσπάθησα γράφοντας να τα μεταφέρω εμμέσως στον αναγνώστη του βιβλίου, όχι ως θέσφατα ή αναμφισβήτητες αλήθειες, αλλά ως πιθανότητες, ως ενδεχόμενα, ίσως μια άλλη διαφορετική ματιά. Δεν ξέρω αν το κατάφερα, ομολογώ πάντως πως κάτι τέτοιο ήταν χωρίς αμφιβολία στις προθέσεις μου.
-Ποια χρονική περίοδος σας γοήτεψε περισσότερο και γιατί;
-Κάθε ιστορική περίοδος έχει τη δική της γοητεία. Αναμφίβολα διαθέτουμε ως Έθνος μια ευφάνταστη και ενδιαφέρουσα Μυθολογία και μια Ιστορία πολλών αιώνων βουτηγμένη στους πολέμους και τον θάνατο. Αν έπρεπε να διαλέξω την πιο ενδιαφέρουσα ιστορική περίοδο, θα επέλεγα την κλασσική αρχαιότητα, μια εποχή στην οποία ο πόλεμος, η δόξα, ο θάνατος, συμβαδίζουν πλάι-πλάι με τον πολιτισμό, το πνεύμα, το κάλλος. Να σημειώσω εδώ πως θεωρώ ότι η νεότερη Ιστορία μας, εννοώ την περίοδο μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, δεν υπολείπεται των άλλων περιόδων, όσο όμως πλησιάζουμε στην εποχή μας, ολοένα και χάνει σε γοητεία, ενδιαφέρον και ομορφιά.
-Γιατί οδηγείται κανείς στην προδοσία και στον δόλο;
-Οι λόγοι που οδηγούν κάποιον να διαπράξει γενικότερα ατιμία και ειδικότερα προδοσία ποικίλουν. Αυτή η ποικιλομορφία έχει να κάνει τόσο με το ιστορικό πλαίσιο, όσο και με την ιδιοσυγκρασία των ίδιων των υποκειμένων αυτών των συμπεριφορών. Προχείρως μπορούμε να αναφέρουμε το χρήμα, την εκδίκηση, το μίσος, την δόξα, την εξουσία, τον έρωτα και γιατί όχι, την βλακεία!
-Πώς μπορεί η κοινωνία και η Πολιτεία να αποτρέψει τέτοιες συμπεριφορές;
-Δεν μπορεί! Η προδοσία και ο δόλος υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν όσο ζουν άνθρωποι επί Γης. Προδότες θα εμφανίζονται διαρκώς, όπως εμφανίζονται διαρκώς κλέφτες, απατεώνες, δολοφόνοι παρά τους νόμους και τις ποινές. Κι αυτό επειδή, αυτές οι συμπεριφορές είναι οι αρνητικές εκφάνσεις της ίδιας της ανθρώπινης ιδιότητας.
-Πρόκειται για το πρώτο σας βιβλίο. Τι σας οδήγησε στο να στραφείτε στην συγγραφή;
-Θεωρώ τον εαυτό μου πρωτίστως αναγνώστη ο οποίος κάποια στιγμή επιχείρησε να αλλάξει για λίγο «στρατόπεδο», διαπράττοντας μια οιονεί… προδοσία! Ελπίζω όσοι «συνάδελφοι» αναγνώστες διαβάσουν το βιβλίο μου να δουν με συμπάθεια ετούτη την προσωρινή «αποστασία».
