Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Το Ψυχιατρείο Λέρου, που για χρόνια υπήρξε συνώνυμο της απομόνωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού, χρησιμοποιεί η Κλαίρη Θεοδώρου ως καμβά για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο «Η Αποικία της Λήθης» (εκδ. Ψυχογιός). Λίγο πριν το παρουσιάσει στην πόλη μας στο Βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟS (Αριστοτέλους 7, Θεσ/νίκη, την Τετάρτη 22/03/2017 ώρα 19:00) απάντησε σε ερωτήσεις μας.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτό το βιβλίο;
-Συνδυασμός δύο ερεθισμάτων με οδήγησαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Αρχικά μια παλιά, ασπρόμαυρη, γαμήλια φωτογραφία, που τυχαία ανακάλυψα, καθώς ήταν εσκεμμένα καταχωνιασμένη σε κάποια ντουλάπα στο πατρικό σπίτι του παππού μου στο χωριό. Στη φωτογραφία αυτή απεικονιζόταν ένα νιόπαντρο νεαρό ζευγάρι – η αδερφή του παππού μου νύφη, προφανώς μαζί με τον σύζυγό της – σε μία από αυτές τις κλασσικές γαμήλιες πόζες μιας άλλης εποχής. Η γυναίκα, πανέμορφη και λαμπερή μέσα στο κατάλευκό της νυφικό χαμογελούσε ευτυχισμένη στο φακό κρεμασμένη από το μπράτσο του άντρα. Του γαμπρού η μορφή όμως ήταν εξαφανισμένη, αφού είχε καλυφθεί όλη, μουτζουρωμένη με μαύρο ανεξίτηλο μελάνι. Ακόμα θυμάμαι πως είχα ανατριχιάσει, όταν είχα πρωτοδεί αυτήν τη φωτογραφία. Ποιο μίσος θα μπορούσε να σπρώξει έναν άνθρωπο να προβεί σε μια τέτοια κίνηση, να θελήσει τόσο πολύ να εξαφανίσει κάποιον από προσώπου γης, ώστε να νιώσει την ανάγκη να τον εξαλείψει δια παντός ακόμα και από μια γαμήλια φωτογραφία; Το δεύτερο ερέθισμα ήταν η πρώτη επίσκεψη μου στη Λέρο, όταν ήμουν μόλις 18 χρονών. Από την πρώτη στιγμή άσκησε μεγάλη γοητεία το Ψυχιατρείο και η ιστορία του πάνω μου. Μια ανεξήγητη έλξη με τραβούσε ξανά και ξανά κοντά του, φωτογράφιζα τα πάντα μανιωδώς! Από τότε επισκέφτηκα πολλές φορές τη Λέρο και η επίδραση του χώρου αυτού στην ψυχοσύνθεσή μου δεν μειώθηκε ποτέ. Ήταν σαν να περίμενε κάτι από μένα, σαν να απαιτούσε την προσοχή μου. Και κάπως έτσι, είκοσι χρόνια αργότερα, γεννήθηκε μέσα μου μια ιστορία. Αυτή της «Αποικίας της Λήθης».
-Το Ψυχιατρείο είναι πρακτικά για μερικά άτομα και η απομόνωση; Λειτουργεί ως τόπος εξορίας; Τι γινόταν παλαιότερα; Γυρνούσαν ποτέ πίσω στην καθημερινότητά τους και στις οικογένειές τους;
-Όντως το Ψυχιατρείο της Λέρου υπήρξε συνώνυμο της απομόνωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού για πολλά χρόνια. Οι άνθρωποι που κατέληγαν εκεί ήταν ως επί το πλείστον ξεχασμένοι από τους πάντες και τα πάντα, «πεταμένοι» από τις ίδιες τους τις οικογένειες. Άλλωστε, το κριτήριο της επιλογής τους, με βάση το οποίο αποφασιζόταν η μεταφορά τους στη Λέρο, ήταν η έλλειψη επισκέψεων από μέλη της οικογένειας τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έτσι λοιπόν, απ’ όσο γνωρίζω, ελάχιστοι είναι εκείνοι που είχαν κάποια καθημερινότητα να επιστρέψουν και ακόμα λιγότεροι εκείνοι που όντως επέστρεψαν.
-Τι μάθατε από την έρευνά σας κατά την προεργασία που κάνατε για να γράψετε το βιβλίο;
-Δεν ήταν εύκολη η έρευνα για το συγκεκριμένο βιβλίο και αποδείχτηκε και αρκετά χρονοβόρα. Παρόλο που ο κύριος άξονας της υπόθεσης είναι μυθοπλασία, ήταν πολύ σημαντικό για μένα – αν και σαφέστατα δεν πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα - να είναι σωστά τα ιστορικά στοιχεία. Βασίστηκα σε προσωπικές μαρτυρίες, στοιχεία που βρήκα στο διαδίκτυο, σε ιστορικά αρχεία, καθώς και στα ντοκιμαντέρ που έχουν γυριστεί κατά καιρούς για τη Λέρο και το Κρατικό Θεραπευτήριο. Προσπάθησα να διατηρήσω μια αντικειμενική, αμερόληπτη στάση και να αποφύγω τις εύκολες λύσεις και τις «κακοτοπιές», πράγμα που δεν ήταν πάντα εύκολο, καθότι πολλές από τις πληροφορίες που συγκέντρωσα ήταν μεταξύ τους αντικρουόμενες. Νομίζω όμως ότι στο τέλος κατάφερα να αποτυπώσω στις σελίδες μου την αλήθεια σχετικά με την πορεία του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου στο πέρασμα του χρόνου και να «παντρέψω» την ιστορία αυτή με τη δική μου, με την ιστορία δηλαδή της Έλλης και της οικογένειάς της.
-Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;
-Διαβάζω το «Προηγούμενο Κορίτσι» από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Συναρπαστικό βιβλίο!
