Του ΤΑΣΟΥ ΘΩΜΑ
Στην Ελλάδα μπορεί οι καταναλωτές να διαμαρτύρονται (σωστά) πως δεν νιώθουν στο πορτοφόλι τους την πτώση στην τιμή της βενζίνης, όμως, σε άλλες χώρες έχουν δει πτώση της τιμής ακόμη και 10%! Βεβαίως, οι λόγοι για την τιμή της βενζίνης είναι σύνθετοι και παγκόσμιοι. Εξαρτώνται από έναν συνδυασμό ανταγωνισμών, συμφερόντων, αλλά και απτών γεγονότων. Ξεκαθαρίζοντας πως η τιμή της βενζίνης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την τιμή του αργού πετρελαίου ας δούμε τα βασικότερα γεγονότα πίσω από την πτώση της τιμής της βενζίνης.
Η μεταμόρφωση της Αμερικής
Η Αμερική άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού. Εκεί που το 2011, η παραγωγή πετρελαίου ήταν 5,6 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, έφτασε πέρυσι τα 7,4 εκατομμύρια βαρέλια και το 2015 είναι πολύ πιθανό να φτάσει τα 9,5 εκατομμύρια. Μιλάμε δηλαδή για μία αύξηση της τάξεως του 40%. Βεβαίως, δεν είναι γνωστό για πόσο θα μπορεί να συντηρηθεί αυτή η παραγωγή. Κοινώς, οι ΗΠΑ είναι αστάθμητος παράγοντας. Μπαίνοντας στο παιχνίδι του πετρελαίου ρίχνει τις τιμές, όμως, ουδείς ξέρει για πόσο μπορεί να κρατήσει τα νούμερα αυτά.
Άνοδος δολαρίου
Εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Η άνοδος του δολαρίου κάνει πιο φθηνή τη βενζίνη, καθώς το πετρέλαιο είναι συνδεδεμένο με το δολάριο.
Η απόφαση του ΟΠΕΚ
Η απόφαση του ΟΠΕΚ – ο Οργανισμός 12 πετρελαιοπαραγωγών εξαγωγών Χωρών – να διατηρήσει σταθερή την παραγωγή πετρελαίου. Και εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Η δύναμη του ΟΠΕΚ είναι ακριβώς αυτή: Μπορεί να ελέγξει την τιμή του πετρελαίου σύμφωνα με την παραγωγή του. Έτσι, όταν η τιμή είναι χαμηλή, είναι προφανές πως μειώνοντας την παραγωγή κάνεις το πετρέλαιο πιο ακριβό. Ωστόσο, οι χώρες του ΟΠΕΚ επέλεξαν να διατηρήσουν την παραγωγή σταθερή και άρα το πετρέλαιο σε χαμηλές τιμές, πλήττοντας οι ίδιες τον εαυτό τους δηλαδή.
Ανταγωνισμοί και συμφέροντα
Είδαμε τους «αντικειμενικούς» λόγους της πτώσης στην τιμή της βενζίνης. Το ζήτημα όμως είναι ποιος κερδίζει και ποιος χάνει από αυτήν την κατάσταση.
Ο ένας κερδισμένος είναι μάλλον προφανής: Ο καταναλωτής που βρίσκει χαμηλότερες τιμές! Ο χαμένος είναι αυτός που παράγει πετρέλαιο. Αυτή τη στιγμή όλα δείχνουν ως τον μεγαλύτερο χαμένο τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Η Ρωσία βρίσκεται στριμωγμένη στη γωνία ελέω των ευρωπαϊκών κυρώσεων για το ζήτημα της Ουκρανίας. Το Κρεμλίνο περίμενε πως και πως τον χειμώνα ώστε το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο να δώσουν: 1) χρήμα και 2) πολιτικό πλεονέκτημα έναντι τόσο του Κιέβου, όσο και των Βρυξελλών.
Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, βεβαίως, και την ίδια την απόφαση του ΟΠΕΚ. Πρόκειται για κάτι που ξεπερνά την κοινή λογική: Γιατί θα διάλεγε ένας συνεταιρισμός να κρατήσει χαμηλά την τιμή του προϊόντος του; Οι λόγοι εδώ είναι πολιτικοί βεβαίως και κομβικό ρόλο παίζει το γεγονός πως πλέον έχει αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων στον ΟΠΕΚ. Στο συνέδριο της Βιέννης, όπου και αποφασίστηκε να παραμείνει η παραγωγή στα 30 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, μονάχα η Βενεζουέλα τόλμησε να μιλήσει εναντίον της απόφασης της Σαουδικής Αραβίας. Σκεφτείτε μόνο πως στον ΟΠΕΚ ανήκουν το Ιράκ, η Λιβύη και το Ιράν – τις δύο πρώτες χώρες οι ΗΠΑ τις κατέλαβαν, την άλλη την πλήττουν ακόμη με κυρώσεις.
Πάντως, σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές, όλα δείχνουν πως η τιμή του πετρελαίου θα παραμείνει χαμηλή για όλους τους λόγους που προαναφέραμε και τα επόμενα χρόνια. Μονάχα μία δραματική αλλαγή θα μπορούσε να ανατρέψει τα δεδομένα.
