Γράφει ο Παναγιώτης Σκουρής*
Στην αθηναϊκή δημοκρατία, ο πολίτης που δεν ασχολούνταν με τα κοινά, θεωρούνταν απόβλητος. Τόση σημασία είχε εκείνη την εποχή η πολιτικοποίηση, η οποία μάλλον οφείλεται στη μέριμνα που ήθελε να δείξει η πλειοψηφία στο πολίτευμα και τη διαφύλαξή του. Δεν ήταν άλλωστε λίγες οι φορές που κινδύνεψε για πολλούς λόγους. Κοινωνική επιβολή με άλλα λόγια.
Κατακριτέος βέβαια την εποχή εκείνη ήταν και ο πολίτης, ο οποίος δε φρόντιζε τόσο την ψυχή, όσο και το σώμα του.
Θα μου πείτε, τί σε έπιασε τώρα και αναπολείς τα αρχαία χρόνια; Θα μπούμε πάλι στη συζήτηση για το μεγαλείο των προγόνων μας;
Όχι, σε καμία περίπτωση. Είχαν και αυτοί πολλά κουσούρια, όπως το ότι για παράδειγμα, για να έχουν δημοκρατία και όλα αυτά τα ωραία, έπρεπε να υπάρχουν οι σκλάβοι. Δεν το λες και πολύ δημοκρατικό αυτό.
Θα μείνω, όμως στην ενασχόληση με τα κοινά και την εν γένει πολιτικοποίηση -όχι κομματικοποίηση- διότι θεωρώ, ότι είναι ένα σοβαρό ζήτημα. Ένα ζήτημα μάλιστα που αν δεν το προσέξουμε, μπορεί και να έχουμε δυσάρεστες εκπλήξεις.
Δε χωρεί αμφιβολία, ότι εδώ και πολύ καιρό, επικρατεί μία άρνηση ενασχόλησης με τα κοινά μία απαξία για την πολιτική ειδικότερα ζωή.
Σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στην παταγώδη αποτυχία του πολιτικού συστήματος να εμπνεύσει ή να καταφέρει να γίνει στοιχειωδώς αποδεκτό. Δεν υπάρχουν άλλωστε και τα πάθη του παρελθόντος και αυτό μάλλον καλό το λες. Μην ξεχνάμε, ότι στη χώρα μας για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα συγκεκριμένη ιδεολογία αποτελούσε ποινικό αδίκημα και τιμωρούνταν με μεγάλη αυστηρότητα. Δεν είμαι οπαδός αυτής της ιδεολογίας, αλλά δε δέχομαι την πολιτική δίωξη με κανέναν τρόπο. Όταν είναι πραγματικά πολιτική βέβαια και όχι κάλυψη εγκλημάτων του κοινού ποινικού δικαίου που γίνονται από όλες τις μπάντες. Και ο νοών, νοείτο.
Το πολιτικό σύστημα λοιπόν σήμερα είναι περισσότερο νερόβραστο και αδιάφορο από κάθε άποψη. Τίποτα και κανέναν δεν εμπνέει και δεν έχει να προβάλει καμία ιδεολογία. Το αποτέλεσμα; Γινόμαστε απολιτίκ. Δηλαδή άνθρωποι που εν ασχολούμαστε με την πολιτική και δεν μπαίνουμε σε αντιπαράθεση σε σχέση με αυτή.
Δυστυχώς η αντίδραση αυτή δεν είναι παράλογη. Ακριβώς επειδή οι πολιτικοί, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς δεν εμπνέουν καθόλου. Άρα φταίνε πρωτίστως αυτοί.
Και εμείς όμως, καθώς αυτοί που μας κυβερνάνε είναι ο καθρέφτης μας. Έχουμε λοιπόν τους πολιτικούς που μας αξίζουν και όσο μένουμε έξω από το χορό και την εν γένει αντιπαράθεση το κακό αυτό θα διαιωνίζεται.
Για τον πολιτικό το βασικό ζητούμενο είναι να έχει επιτυχία, άρα να εκλέγεται. Προς αυτή την κατεύθυνση θα κάνει ό,τι θεωρεί απαραίτητο και αναγκαίο, παρακολουθώντας, όμως και τί θέλει ο κόσμος που τον ψηφίζει. Όσο λοιπόν ο κόσμος είναι απαθής και δεν ασχολείται, τα πράγματα είναι μάλλον εύκολα.
Ο κίνδυνος σε αυτό δεν είναι μόνο το ότι καταβαραθρώνεται το επίπεδο των πολιτικών. Είχαμε στο παρελθόν παραδείγματα ηγετών με σπουδαία προσωπικότητα και λαοφιλία -ανεξάρτητα αν κανείς συμφωνεί ή διαφωνεί μαζί τους- που όμως δε μας σώσανε κιόλας. Μάλλον στα χειρότερα μας έριξαν.
Πολύ περισσότερο είναι το ότι αναπτύσσονται, κυρίως στα άκρα, διάφορες αντιδραστικές ομάδες, απολύτως κενές περιεχομένου και ιδεολογίας ή -ακόμα χειρότερα- έμπλεες μίσους και μισαλλοδοξίας, οι οποίες προσελκύουν τον κόσμο που απλά δεν ασχολείται. Αφενός επειδή κυριαρχεί μέσα του η ανάγκη να αντιδράσει και αυτή τη διέξοδο του τη δίνουν οι χώροι αυτοί. Αφετέρου, επειδή απλά μη όντας σε μία στοιχειώδη εγρήγορση, δε βλέπει τη γελοιότητα των επιχειρημάτων, αλλά και τον κίνδυνο που ελλοχεύει. Έτσι ζεσταίνεται το αβγό του φιδιού εν τέλει όμως.
Η εικόνα το πολιτικού performer, ο οποίος θα βγει και θα πει μια ατάκα, συνήθως αβασάνιστη, προκλητική και αντιδραστική, όλο και επιβάλλεται. Η τεχνολογία και η ταχύτητα πρόσβασης στην πληροφορία το διευκολύνει αυτό άλλωστε. Το φαινόμενο αυτό μάλιστα φύεται σε όλες τις ιδεολογίες. Και το χειρότερο όλων είναι, ότι με τεράστια αυταρέσκεια οι ανύπαρκτοι αυτοί πραγματικά τύποι φρονούν, ότι ανακάλυψαν τον τροχό. Κυρίως επειδή δεν υπάρχουν τα ανακλαστικά εκείνα που θα τους καταχέριαζαν μόνο και μόνο επειδή ξεστόμισαν τις συνήθεις ανοησίες.
Κάπου άκουσα τελευταία από μια τέτοια φωνή, ότι τα δικαιώματα λέει, τα διαμορφώνει η πλειοψηφία. Λάθος, αγαπητέ μου. Τα δικαιώματα πολλές φορές προκύπτουν και θεσπίζονται, για να προστατευτούν οι μειοψηφίες. Εξ ορισμού.
Για να σταματήσει λοιπόν αυτό, θα πρέπει εμείς να αλλάξουμε πρώτοι από όλους. Για να κάνουμε τις δικές μας ζωές καλύτερες. Το ζητούμενο είναι αυτό που οραματίστηκε ο Πλάτων αιώνες πριν: ή βασιλείς να φιλοσοφήσουν ή οι φιλόσοφοι να βασιλέψουν.
*Ο Παναγιώτης Σκουρής είναι δικηγόρος, διδάκτωρ νομικής του πανεπιστημίου Regensburg και συνιδρυτής του δικηγορικού γραφείου AnP Legal Praxis (www.anplegal.gr).
