Γράφει ο Παναγιώτης Σκουρής*
Την Κυριακή είχαμε ως γνωστό Ευρωεκλογές. Εκτός από τους προφανείς νικητές -μακριά πρώτη η αποχή και μάλιστα για πρώτη φορά σε τέτοια επίπεδα- που αύξησαν τα ποσοστά τους, οι ηττημένοι είναι πολλοί. Από το πρώτο κόμμα, το οποίο χάνει μεγάλο μέρος της αποδοχής του έως την αντιπολίτευση που παρά τις απώλειες της κυβερνητικής παράταξης δεν καρπώνεται το παραμικρό και παραμένει χαμηλά και έξω από τη διεκδίκηση οποιουδήποτε σοβαρού στόχου.
Πέραν των προφανών όμως, το αποτέλεσμα οδηγεί και σε άλλες σκέψεις.
Η πρώτη από αυτές είναι, το ότι παρατηρείται παντελής απουσία της πραγματικής έννοιας των συγκεκριμένων εκλογών τόσο από την προεκλογική συζήτηση όσο και από τη συνείδηση των ψηφοφόρων. Καθόλη τη διάρκεια της περιόδου πριν από τις εκλογές ασχοληθήκαμε με το ποιος είναι ο ελάχιστος στόχος για κάθε παράταξη και ποια θα είναι η εξέλιξη, αν αυτός δεν επιτευχθεί.
Καμία κουβέντα για το τί γίνεται σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πώς έχει εξελιχθεί όλα αυτά τα χρόνια, τί έχει να κερδίσει η χώρα μας από τη συμμετοχή της σε αυτή.
Η παραδοσιακή αδιαφορία του ψηφοφόρου και η άρνηση προσέγγισης του θέματος με μεγαλύτερες αξιώσεις συνάντησε την πλήρη ανεπάρκεια του πολιτικού συστήματος και τη βούλησή του να εκμεταλλευτεί τη συγκεκριμένη περίσταση για άλλη μια φορά.
Σε επίπεδο καθημερινής συζήτησης είναι πρόδηλο, ότι μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας δεν έχουν ιδιαίτερη εικόνα του τί σημαίνει η συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πώς οι ευρωεκλογές επηρεάζουν τη ζωή τους στην ουσία. Και αυτό συμβαίνει σε μία χώρα, η οποία μετέχει στην Ένωση αρκετές δεκαετίες πλέον. Εδώ λοιπόν από τη μία έχουμε την έλλειψη στοιχειώδους ενδιαφέροντος του πολίτη να καταβάλει προσπάθεια και να ενημερωθεί σε σχέση τόσο με το διακύβευμα όσο και τις πιθανές επιλογές του και από την άλλη την προφανή επιθυμία του πολιτικού συστήματος να εκμεταλλευτεί αυτό ακριβώς.
Μία δεύτερη, απολύτως συναφής με την πρώτη, σκέψη έχει να κάνει με τις επιλογές των ψηφοφόρων και τους χώρους και τα κόμματα που ενισχύθηκαν στη συγκεκριμένη εκλογική διαδικασία. Δε χωρεί η παραμικρή αμφιβολία, ότι πρόκειται για χώρους, οι οποίοι -μιας και η κουβέντα μας στρέφεται στις ευρωεκλογές- ουδεμία σχέση έχουν με την ουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις θεμελιώδεις αρχές της. Αντίθετα, πρόκειται για χώρους απολύτως εσωστρεφείς και σοβαρά αντιτιθέμενους στις βασικές ευρωπαϊκές αξίες. Πέραν της σύνδεσης μιας τέτοιας επιλογής με την έλλειψη ενημέρωσης, στην οποία αναφερθήκαμε ανωτέρω, υπάρχει και ένας ακόμη, ίσως και πιο σοβαρός λόγος: η αντίδραση. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και τα τελευταία χρόνια γενικότερα η έκφραση μιας αντιδραστικής έως και μηδενιστικής άποψης, η οποία δε συνοδεύεται από την παραμικρή -ή από μία απλά ανεδαφική και μη πραγματοποιήσιμη- πρόταση κυριαρχεί και αποκομίζει οφέλη. Το γεγονός, ότι αυτές οι απόψεις και οι χώροι που τις προβάλουν κερδίζουν, θα πρέπει να μας προβληματίσει.
Η λύση σε σχέση με αμφότερες τις προαναφερθείσες σκέψεις είναι προφανής και μπορεί να εκφραστεί μονολεκτικά: παιδεία. Θα πρέπει από τη μία ο πολίτης να αποφασίσει και να πάρει το δρόμο της καλλιέργειας και της παιδεία για δικό του λογαριασμό και προκειμένου να βελτιώσει τη ζωή του. Να απαρνηθεί με άλλα λόγια την εύκολη λύση και να έχει σοβαρές αξιώσεις από όποιον ζητάει την ψήφο του.
Πόσες φορές αλήθεια δεν έχουμε ακούσει στην καθημερινότητά μας να λέει κάποιος, ότι ο τάδε αντιδραστικός, ο οποίος απλώς καταγγέλλει -ακόμα και υβρίζει- «τα λέει ωραία;
Η δεύτερη σκέψη θα πρέπει να μας βάλει σε μεγαλύτερο προβληματισμό, διότι πολύ απλά θέτει σε κίνδυνο βασικές αξίες της σύγχρονης ζωής και επιτεύγματα που έχουν καταστήσει ορισμένα ζητήματα αυτονόητα, χωρίς όμως να είναι. Αν κανείς προσεγγίσει τις ιστορικές περιόδους, κατά τις οποίες κυριάρχησαν ιδεολογίες με αποκλειστική βάση την εκτόνωση θυμού και αντιδραστικότητας χωρίς σοβαρό ιδεολογικό υπόβαθρο, η κατάληξη ήταν έως και τραγική.
Το ανωτέρω φαινόμενο πάντως εντοπίζεται σε όλη την Ευρώπη, αν δει κανείς τα αποτελέσματα γενικότερα.
Απαιτείται λοιπόν ωριμότητα και σοβαρότητα, πράγμα το οποίο ισχύει τόσο για τους ψηφοφόρους όσο και για το πολιτικό σύστημα. Να αποφασίσει και να συνειδητοποιήσει ο πολίτης, όλοι μας δηλαδή, ότι έχει ευθύνη απέναντι στον εαυτό του και τους συμπολίτες του, να μην αρκείται στην απλή αντίδραση, αλλά να απαιτεί ρεαλιστική και εμπεριστατωμένη πρόταση.
Είναι κάτι που το οφείλουμε στα παιδιά μας και κατ’ επέκταση και τους εαυτούς μας.
*Ο Παναγιώτης Σκουρής είναι δικηγόρος, διδάκτωρ νομικής του πανεπιστημίου Regensburg και συνιδρυτής του δικηγορικού γραφείου AnP Legal Praxis (www.anplegal.gr).
