Συνέντευξη στον Γιώργο Καλλίνη
«Οι επόμενοι έξι μήνες θα καθορίσουν το μέλλον της Κύπρου». Αυτή είναι η πρόβλεψη του αντιπροέδρου της Συνομοσπονδιακής Ομάδας της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς (GUE-NGL) και ευρωβουλευτή του ΑΚΕΛ, Τάκη Χατζηγεωργίου και όλα δείχνουν ότι μετά τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Κύπρο και τις επερχόμενες στην Τουρκία, το Κυπριακό θα αναζωπυρωθεί.
Το Κυπριακό, ως ένα ζήτημα που απασχολεί διαχρονικά τον ελληνικό πληθυσμό, κυριαρχεί στη συζήτηση που ακολουθεί με τον κ. Χατζηγεωργίου, καθώς αναδεικνύει πολύ ενδιαφέρουσες πτυχές του και προβλέπει σύντομα εξελίξεις, αφήνοντας όμως χώρο για την ανάλυση σημαντικών θεμάτων για την Κύπρο, την Ελλάδα, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
-Πως έχει «υποδεχτεί» η Κύπρος το περιστατικό της σύλληψης των 2 Ελλήνων αξιωματικών από την Τουρκία και πως μπορεί να επιλυθεί αυτή η κατάσταση;
Τα. Χατζ.: Πρόκειται για μια αισχρή συμπεριφορά της Τουρκίας. Η όλη ιστορία θυμίζει την εξής κατάσταση: Εγώ και εσύ είμαστε φίλοι και γείτονες, ένα βράδυ έβρεχε όταν γυρνούσα σπίτι μου και μπήκα κατά λάθος στην αυλή σου. Εσύ με κρατάς στο υπόγειο για 3 μήνες.
Αυτό δεν είναι ούτε καν εχθρική συμπεριφορά, είναι κάτι χειρότερο. Είναι συμπεριφορά απατεώνα, παλιανθρώπου γείτονα. Βέβαια, το κάνουν και ως απάντηση στην υπόθεση των 8 Τούρκων αξιωματικών, οι οποίοι πολύ πρόσφατα απελευθερώθηκαν στην Ελλάδα, ενώ είχαν ζητήσει άσυλο.
Δεν ξέρω τι ρόλο θα παίξουν οι εκλογές στην Τουρκία. Είμαι σίγουρος όμως ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί όλα τα «όπλα» του για να συγκεντρώσει ψήφους. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών, μπορώ να πω ότι θα έχουμε εξελίξεις στο θέμα των 2 αξιωματικών.
- Ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και ποιες οι προσδοκίες για τη νέα εποχή μετά τις πρόσφατες εκλογές;
Τα. Χατζ.: Οι επόμενοι 6 μήνες στην Κύπρο, θα καθορίσουν το μέλλον των επόμενων δεκαετιών, ως την λήξη του αιώνος. Οι επόμενοι 6 μήνες θα καθορίσουν το μέλλον μας, διότι δύσκολα θα αποφύγει και η ελληνοκυπριακή και η τουρκοκυπριακή πλευρά συνομιλίες, μετά τις τουρκικές εκλογές. Αυτές οι συνομιλίες θα οδηγήσουν ή σε λήξη ή σε κατάληξη, ή σε λύση ή σε λήξη.
Δεν υπάρχει δυνατότητα παράτασης της εντύπωσης ότι θα ξαναέχουμε συνομιλίες, έστω και αν πολλοί διαφωνούν λέγοντας ότι πάντα υπάρχει μία ακόμη ευκαιρία. Εγώ, όμως, νομίζω ότι αν καταλήξουμε σε λύση, καθορίζεται το μέλλον της Κύπρου για τις επόμενες δεκαετίες, με όσο ρίσκο μπορεί να εμπεριέχει οποιαδήποτε λύση. Είναι προφανές, ότι όποια λύση και να έρθει μετά από 44 χρόνια διαμοιρασμού, κατοχής, διχοτόμησης, η προσπάθεια συμβίωσης θα έχει τις δυσκολίες της.
Όμως, στην περίπτωση που δεν καταλήξουμε σε κάποια λύση και πάλι πιστεύω ότι μπαίνουμε σε μια εντελώς νέα εποχή, που το status quo δεν θα μοιάζει καθόλου με αυτό που ξέρουμε. Για παράδειγμα, νομίζω ότι η Τουρκία θα τρυπήσει στην Κυπριακή αποκλειστική οικονομική ζώνη για να βγάλει φυσικό αέριο, την ώρα που θα εμποδίζει εμάς. Στα αυτιά των Ελληνοκυπρίων, αυτό θα ακουστεί ως μια τρίτη εισβολή.
Επίσης, μπορεί να ανοίξει την κατεχόμενη Αμμόχωστο για επιστροφή των Ελληνοκυπρίων ιδιοκτητών αλλά υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση. Αυτό σημαίνει ότι υπάρξει διχασμός, ανάμεσα σε πατριώτες και προδότες, προδότες αυτοί που θα πάνε και πατριώτες όσοι δεν θα πάνε. Αυτό θα δημιουργήσει ακόμη χειρότερο κλίμα στη συνειδήσεις των Ελληνοκυπρίων ως προς το γεγονός ότι αλλάζουμε εποχή.
Ήδη, η Τουρκία επιχειρεί αλλά θα επιτείνει ακόμη περισσότερο την ισλαμοποίηση των κατεχομένων. Τα τζαμιά που χτίστηκαν στην Κύπρο τα τελευταία 10 χρόνια επί Ερντογάν, δεν χτίστηκαν στη διάρκεια 4 αιώνων Οθωμανικής κατοχής. Τέλος, πιστεύω ότι η Τουρκία θα μετακινήσει περισσότερο πληθυσμό για να δημιουργήσει κρίσιμη μάζα οικονομίας. Η κατοχή δεν είναι κάτι στατικό, μεγαλώνει, βαθαίνει, βγάζει ρίζες, βγάζει δόντια και γίνεται τέρας. Για όλα τα παραπάνω, πιστεύω ότι οι επόμενοι 6 μήνες θα καθορίσουν το μέλλον της Κύπρου.
Πιστεύω ότι δεν έχουμε επιλογή, παρά να πάμε και να σηκώσουμε το ρίσκο της λύσης, όποιο και να είναι αυτό, γιατί χρόνο με το χρόνο η όποια λύση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη. Άλλο να λύσεις το Κυπριακό το ’75 και άλλο το 2018. Η ίδια λύση, του τότε και του σήμερα, παράγει διαφορετικά αποτελέσματα στην πράξη.
-Υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη λύση του Κυπριακού;
Τα. Χατζ.: Η ΕΕ νομίζω ότι κρατάει μια απόσταση από το Κυπριακό, θεωρεί ότι είναι ένα δοχείο με κάρβουνα. Εάν ξεκινήσει η διαδικασία, πιστεύω ότι η Ευρώπη θα διαδραματίσει ένα ρόλο, αλλά δεν θα παίξει πρωταγωνιστήσει ενεργοποιώντας τις διαδικασίες. Ίσως μάλιστα, πολλές ηγεσίες των κρατών μελών της ΕΕ να θεωρούν ότι η Ελληνοκυπριακή πλευρά έχει μεγάλες ευθύνες για τις εξελίξεις, ειδικά στο Κραν Μοντανά.
Σε αυτό το σημείο νομίζω έχει ευθύνη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας που δεν κατάφερε να πείσει τουλάχιστον τον Γενικό Γραμματέα, αλλά και την ηγεσία της ΕΕ, ότι ακόμη και αν η Τουρκία έδειξε ένα «καλό πρόσωπο» στις συνομιλίες αυτές, δεν δικαιούνταν όλοι αυτοί να αγνοούν το βάρος της κατοχής επί 44 χρόνια. Αυτό το βάρος, μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη και την κρίση του κάθε Ελληνοκυπρίου ηγέτη.
Η Ελλάδα, επιχειρήθηκε να παίξει κάποιον θετικό ρόλο σε εκείνες τις συνομιλίες, αλλά το αποτέλεσμα αποδεικνύει ότι δεν το κατάφερε.
- Υπάρχουν δυνατότητες διεύρυνσης της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια και αν ναι, ποιοί είναι οι πιθανοί κίνδυνοι;
Τα. Χατζ.: Πολλά θα εξαρτηθούν από την κατάληξη της συμφωνίας της Ελλάδας με τα Σκόπια. Αν υπάρξει οριστική επίλυση, θα ανοίξει ο δρόμος της διεύρυνσης. Οι άλλες χώρες, όπως η Σερβία και το Κόσοβο έχουν τα δικά τους προβλήματα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο υπάρχει η δυνατότητα να αφήνει ένα ζήτημα για να λυθεί στο μέλλον, αυτό κάνει. Αυτή είναι δουλειά που τη γνωρίζει και πολύ καλά η Εκκλησία. Το «άχρι καιρού», είναι ένα εύρημα των εκκλησιαστικών παραγόντων και το έχει υιοθετήσει πλήρως και η ΕΕ! Οτιδήποτε μπορούμε να λύσουμε του χρόνου, το αφήνουμε για 2 χρόνια αργότερα.
Έχει τις δυσκολίες της η ΕΕ. Δεν είναι ένα κράτος, αλλά 28 και ο καθένας λέει ό,τι θέλει. Όταν δεν εφαρμόζει κάποιο κράτος τους κανόνες της ΕΕ δεν συμφωνούν όλοι με τις κυρώσεις. Εγώ διαφωνώ, πρέπει να υπάρχουν κυρώσεις όταν κάποιος δεν υλοποιεί τους κανόνες, όπως για παράδειγμα η Ουγγαρία και η στάση της προς τους μετανάστες που δεν εφαρμόζει το «αλλήλων τα βάρη βαστάζετε».
Επίσης, η ΕΕ δεν έχει κοινή εξωτερική πολιτική. Η Αριστερά εδώ έχει συγκεκριμένες απόψεις: «Αν κάνουμε κοινή εξωτερική πολιτική, θα έχουμε την πολιτική της Γερμανίας». Σωστό το επιχείρημα, αλλά πάντα πρέπει να προσπαθούμε να βρούμε την ανταπάντηση και αυτή είναι, ότι στις sui generis ομοσπονδίες, όπως η ΕΕ, αυξάνεις τη δύναμη του αδυνάτου, δεν φτάνει ο ένας επίτροπος σε κάθε κράτος μέλος για να επιτευχθεί η ισότητα.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αυξήσεις τη δύναμη του αδυνάτου. Για παράδειγμα στο Κυπριακό συζητάμε για ομοσπονδία και λέμε ότι το περίπου 20% του πληθυσμού που είναι Τουρκοκύπριοι, θα έχουν 50% στην άνω Βουλή και αναλογία στη κάτω Βουλή, αν λύσουμε το ζήτημα. Θα έχουν 4 υπουργούς ανάμεσα στους 10 ή 11 και ίσο αριθμό ανωτάτων δικαστών. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν για να μην αισθάνεται ο αδύναμος ότι πάντα αποφασίζει η πλειοψηφία.
Αν πάμε σε προεδρικό σύστημα, συζητάμε τη στάθμιση ψήφου, όπου θα εκλέγεται ο πρόεδρος που θα είναι 4 χρόνια Ελληνοκύπριος και 2 χρόνια Τουρκοκύπριος, θα εκλέγεται από κοινή βάση αλλά ο Τουρκοκυπριακός λαός θα σταθμίζεται στο 80% των Ελληνοκυπρίων. Αυτό θα συμβαίνει για να παίζουν ίσο ρόλο στο αποτέλεσμα και να μην αποφασίζουμε εμείς ποιος θα είναι ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων.
Ανάλογα λοιπόν στην ΕΕ, ο πρόεδρος της ΕΕ αντί να διορίζεται, να εκλέγεται από τους λαούς και η ψήφος να είναι σταθμισμένη, για να υποχρεωθεί ο οποιοσδήποτε πρόεδρος να ακούσει τα προβλήματα των μικρών χωρών, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος. Δείτε και τις ΗΠΑ, όπου μια πολιτεία των 2 εκατομμυρίων έχει τον ίδιο αριθμό γερουσιαστών με μια πολιτεία των 20, για να υπάρχει η ισότητα των πολιτειών.
Η Αριστερά δεν τα συζητά αυτά, έχει την τοποθέτηση ότι την εξωτερική πολιτική θα την κανονίσουν άλλοι. Φοβάται τη συζήτηση της ομοσπονδοποίησης και ως ένα βαθμό το κατανοώ, γιατί στο τέλος μια τέτοια διαδικασία μπορεί να σε βλάψει τον αδύνατο, αλλά η Αριστερά πρέπει να αγγίζει και την περιοχή των κινδύνων. Αλλιώς, μένεις στάσιμος και παρακολουθείς.
-Πως σχολιάζετε την άνοδο της ακροδεξιάς βίας στην Ελλάδα, στην ΕΕ και –αν ισχύει- και στην Κύπρο;
Τα. Χατζ.: Η ρίζα του προβλήματος, είναι πάντα η φτώχεια και η έλλειψη παιδείας. Μια κακή οικονομία, ένα σπίτι που πάσχει από αδυναμία να ταΐσει τα μέλη του, οδηγεί σε μια κατάσταση που πιστεύεις ότι πάντα φταίει ο απέναντι και ποτέ στη δομή των συστημάτων. Μπορεί να είναι ο Μπουτάρης, μπορεί να είναι ο Γιαννής, ο Κωστής και πάντα βέβαια η εξουσία.
Εμείς ως Αριστερά, ενώ έχουμε όλο το καλό το λόγο να τον εκφράσουμε, αδυνατούμε να κερδίσουμε τις εξουσίες στα κράτη μέλη. Αυτό είναι που πρέπει να μας προβληματίσει. Δεν τα λέμε καλά; Τα λέμε καλά. Μήπως χωλαίνουν οι θέσεις μας; Όχι. Άρα κάτι φταίει. Άκουσα ένα πολύ καλό ευφυολόγημα και θα το χρησιμοποιήσω: Δεν μπορεί να σου ζητάει κάποιος τσιγάρο και εσύ να του λες για τις καπνοβιομηχανίες και το κακό που κάνουν στον κόσμο. Πρέπει να απαντήσεις πρώτα στο αίτημα του ανθρώπου και μετά βρες τον κατάλληλο χώρο και χρόνο να συζητήσεις κάτι άλλο.
Εμείς έχουμε πάντα στην προμετωπίδα της σκέψης μας, το πόσο φταίει το υπάρχον σύστημα, αλλά αυτό δεν απαντά στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
