Η απεργία πείνας και δίψας του Βασίλη Δημάκη, εκτός από την προσπάθεια πολιτικής εκμετάλλευσης, ξεσήκωσε πάλι πολλές συζητήσεις γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των κρατουμένων.
Όταν ο Νίκος Ρωμανός πριν μερικά χρόνια έκανε απεργία πείνας για τον ίδιο λόγο, διεκδικώντας το δικαίωμα στη μόρφωση, η σχέση του με αντιεξουσιαστικές ομάδες, έβαλε απέναντι του ένα κομμάτι συντηρητικών πολιτών, υποστηριζόμενων από δεξιές φωνές που μιλούσαν για το "έγκλημα ", για να αρνηθούν τα δικαιώματα.
Σήμερα, η ποινική φύση της καταδίκης του Δημάκη σε συνδυασμό με την ευκαιρία για αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, του έφερε απρόσμενους υποστηρικτές.
Ευτυχώς λέω εγώ. Το ζήτημα δεν ήταν να αποδειχθεί, όπως είναι η αλήθεια ,πως η κυβέρνηση έχει δεμένα τα χέρια απέναντι στην ανεξάρτητη δικαιοσύνη.
Το ζήτημα ήταν να σωθεί η ζωή ενός νέου ανθρώπου.
Κάποιοι βέβαια, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ζητούσαν να μάθουν γιατί καταδικάστηκε ο Δημάκης, πριν αποφασίσουν αν συμφωνούν, με τη δυνατότητά του να σπουδάσει.
Λοιπόν θέλω να είμαι ξεκάθαρη.
Δεν θα ζητήσω να μάθω τα εγκλήματα, για να είμαι κατά της θανατικής ποινής, κατά του βασανισμού κρατουμένων, κατά των λευκών κελιών.
Αρνούμαι να συνδέσω τα ανθρώπινα δικαιώματα και των πιο απεχθών εγκληματιών με τα εγκλήματά τους. Δεν είμαστε κατά περίπτωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σε κάθε πολιτισμένη δημοκρατική χώρα θα προκαλούσε ειρωνικά χαμόγελα, μια έκφραση του τύπου, "είμαι κατά της θανατικής ποινής εκτός αν πρόκειται για δολοφόνους, βιαστές κλπ".
Ή "δεν πρέπει να βασανίζουμε κρατούμενους αλλά στους παιδεραστές, ε, τους αξίζει". Και "εντάξει όχι στην απομόνωση στις φυλακές αλλά στην Μπάαντερ-Μάινχοφ, μα αυτοί είναι τρομοκράτες".
Το κράτος δικαίου, ο ανθρωπισμός, η δημοκρατία επιβάλλουν να είμαστε φανατικοί μόνο σε ένα πράγμα. Στα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους, και ιδιαίτερα τους πιο επισφαλείς.
Διότι α ανθρώπινα δικαιώματα δεν τα έχουν ανάγκη κυρίως οι συντηρητικοί, νομιμόφρονες, ειρηνικοί πολίτες. Τα έχουν ανάγκη οι αντιρρησίες συνείδησης, οι περιθωριακοί, οι παραβατικοί. Τα έχουν ανάγκη όλοι εκείνοι που δεν συμφωνούν με την πλειοψηφία, είτε είναι ηρωικοί πολιτικοί κρατούμενοι, είτε τρομοκράτες. Ναι τα έχουν ανάγκη οι εγκληματίες και οι δολοφόνοι, και αυτό ξεχωρίζει το διαφωτισμό, τη δημοκρατία, τον σύγχρονο πολιτισμό, από τις βάρβαρες εποχές της ανθρωπότητας.
Μια δημοκρατική κοινωνία δεν μετέρχεται τις μεθόδους αυτών που καταδικάζει δικαίως ως απεχθείς εγκληματίες. Δεν χρησιμοποιεί τον τροχό, ούτε σταυρώνει τους καταδικασθέντες. Γι’ αυτό το σύστημα απονομής δικαιοσύνης ονομάζεται σωφρονιστικό και όχι τιμωρητικό. Διότι ο κύριος στόχος του δεν είναι η τιμωρία, ή η εκδίκηση ,αλλά η επανένταξη στην κοινωνία.
Σε αυτά τα πλαίσια η δυνατότητα να μετέχουν οι κρατούμενοι στην εκπαίδευση, είναι όχι μόνο επιτρεπτό αλλά και επιθυμητό.
Η ελληνική δικαιοσύνη, έχει αποδειχτεί πολύ δυσκίνητη, συντηρητική και επιφυλακτική, ίσως γιατί συμβαδίζει με μια ανενημέρωτη, δύσπιστη, εχθρική απέναντι στα πάσης φύσεως εγκληματικά στοιχεία, κοινή γνώμη.
Χρέος της πολιτείας, των νομικών των ανθρώπων του πνεύματος ,είναι η συστηματική κοινωνική εκπαίδευση, ώστε οι άδειες στους φυλακισμένους, η απόλυση στα 2/3 της ποινής , η δυνατότητα να μετέχουν με φυσική παρουσία στην εκπαίδευση, να μην θεωρούνται χάρες, αλλά δικαιώματα, να μην είναι επιείκεια σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αλλά μια φυσική διαδικασία που είναι ο κανόνας στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης.
Έχει πολύ δρόμο ακόμα για να πεισθούν όλοι, μα τέτοιες πρακτικές θα αποδειχτούν μακροπρόθεσμα ευεργετικές, και στο επίπεδο της αναμόρφωσης εγκληματιών.
Ευτυχώς η μεγάλη κινητοποίηση, για την απεργία πείνας του Δημάκη είχε αίσιο τέλος.
Εύχομαι όλοι όσοι αντέδρασαν, έστω και για λόγους αντιπολιτευτικούς, σε αυτή την περίπτωση, να θυμηθούν τα ίδια επιχειρήματα και σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις στο μέλλον, όταν το αίτιο καταδίκης του απεργού πείνας, δεν θα τους αρέσει, ή δεν θα έχουν απέναντι τους την ίδια κυβέρνηση που θέλουν να απαξιώσουν, ενώ την λοιδορούσαν για το Ν. Παρασκευόπουλου.
Και μακάρι να στηρίζουν όλες τις προσπάθειες για την εφαρμογή ενός δικαιότερου και πιο ανθρώπινου συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
Θα καταφύγω στο γνωστό.
«Η Δημοκρατία ούτε κωφεύει, ούτε σιωπά, αλλά δεν εκδικείται, πείθει».
Και η δημοκρατία δεν μπορεί να αντέξει έναν θάνατο, που οι βασικοί πυλώνες της δημοκρατίας, η εκτελεστική και η δικαστική εξουσία, επέτρεψαν να συμβεί.
*Η Ρία Καλφακάκου είναι καθηγήτρια της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη»
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ»
