Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Μπορεί να έχει πολυκατοικίες, κυκλοφοριακό πρόβλημα, έλλειψη πρασίνου, αλλά συνάμα τα κτίριά της έχουν μια ακαταμάχητη γοητεία. Αυτήν αναδεικνύει το βιβλίο του Βασίλη Κολώνα με τίτλο «Θεσσαλονίκη 1912-2012 Η Αρχιτεκτονική μιας εκατονταετίας» που συμπληρώνει την ομώνυμη έκθεση που θα φιλοξενείται έως τις 14/4 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
Ο ίδιος με αφορμή την παρουσίαση του λευκώματος απόψε στις 19.30 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου (Εγνατίας 154, εντός ΔΕΘ) μίλησε στον «Τ.Θ.» για την έκδοση αυτή.
«Το βιβλίο δίνει πολλά στοιχεία για μια περίοδο που εμείς αγνοούμε. Αλλά και αποδεικνύει κυρίως ότι η Θεσσαλονίκη είχε τη δική της αρχιτεκτονική ταυτότητα», σημείωσε ο κ. Κολώνας.
-Πώς ξεκίνησε η ιδέα για το βιβλίο; Και πόσο συνέβαλε στο να γίνει η έκθεση που είχατε κάνει παλαιότερα στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης;
-Η έκθεση είχε γίνει πριν μια 20ετία για τα 80 χρόνια από την απελευθέρωση και ήταν λογικό στα 100 χρόνια να τη συνεχίσω. Βέβαια βρέθηκαν και καινούρια πράγματα στα 20 χρόνια που μεσολάβησαν, γιατί και τα αρχεία ήταν πιο προσιτά και νέα κτίρια χτίστηκαν και το καλοκαίρι βρέθηκαν τα σχέδια του Εμπράρ σε ένα γραφείο στην Αθήνα και συντηρήθηκαν και εκτέθηκαν, τόσο στην Αθήνα στο Μουσείο Μπενάκη, όσο και τώρα στη Θεσσαλονίκη στο ΜΜΣΤ. Το τελευταίο είναι και το πιο σημαντικό υλικό που ήρθε στο φως. Έγινε πολύ μεγάλη επένδυση από τις εκδόσεις University Studio Press σε μια πολύ ακριβή παραγωγή για αυτά τα δύσκολα χρόνια.
-Τα στοιχεία που βρήκατε συγκεντρώθηκαν σε ένα τόμο που ουσιαστικά συμπληρώνει την έκθεση;
-Ο τόμος είναι ο κατάλογος της έκθεσης. Απλά δεν ήταν έτοιμος για την Αθήνα και είναι έτοιμος τώρα για τη Θεσσαλονίκη. Σε αυτόν υπάρχουν 750 φωτογραφίες, οι πιο πολλές παλιές, με την έννοια ότι είναι αρχείου, παλαιών λήψεων. Υπάρχου πολλά σχέδια αδημοσίευτα από την Πολεοδομία, το αρχείο Πικιώνη, και βέβαια τα σχέδια του Εμπράρ, που ήταν χαμένα επί 90 χρόνια, και αφορούν το Διοικητικό Κέντρο, τη συνέχεια της Πλατείας Αριστοτέλους, εκεί που είναι σήμερα η Ρωμαϊκή Αγορά. Τα τελευταία είναι σχέδια που δεν εφαρμόστηκαν ποτέ.
-Τα αρχεία αυτά πώς θα αξιοποιηθούν;
-Πρώτα από όλα θα τα μάθει ο κόσμος, και έπειτα μπορούν να δανειστούν και σε άλλες εκθέσεις. Αλλά φυσικά ανήκουν στα αρχεία από τα οποία προέρχονται δηλαδή στο αρχείο της Πολεοδομίας Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Μπενάκη και σε ιδιωτικές συλλογές. Μετά το πέρας της έκθεσης θα επιστραφούν εκεί απ’ όπου ήρθαν. Αν βέβαια είχαμε στη Θεσσαλονίκη ένα μουσείο για την Αρχιτεκτονική θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν περισσότερο, αλλά μια τέτοια περίοδο είναι δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο.
-Σε όλη αυτή τη διάρκεια συλλογής του υλικού που αξιοποιήσατε σε τι συμπέρασμα καταλήξατε;
-Το βιβλίο δίνει πολλά στοιχεία για μια περίοδο που εμείς αγνοούμε. Αλλά και αποδεικνύει κυρίως ότι η Θεσσαλονίκη είχε τη δική της ταυτότητα. Ήταν μια αυτόνομη πόλη. Δεν ήταν δορυφόρος μιας άλλης. Είτε της Κωνσταντινούπολης, είτε της Αθήνας που ήταν οι πρωτεύουσες των δύο κρατών που, από το ένα έφυγε, και στο άλλο πήγε ως δεύτερη πόλη. Δεν είχε ανάγκη καμία πρωτεύουσα και κανένα εθνικό κέντρο για να αναπτύξει μια δική της αρχιτεκτονική ταυτότητα. Και αυτό φαίνεται από την ποικιλία των ρυθμών, των στυλ, των αρχιτεκτόνων - τα μεγάλα ονόματα της Αθήνας ήρθαν όλα και δούλεψαν στη Θεσσαλονίκη. Συνεπώς έχουμε ένα στοιχείο πολύ καινούριο για το σύνολο της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής. Μέχρι τώρα το εστιάζαμε στην Αθήνα και στο τι γίνεται γύρω από αυτήν.
Πλέον και οι Αθηναίοι συνάδελφοι μου είπαν ότι βρήκαν υλικό για μια πόλη που νόμιζαν ότι ήταν δορυφόρος της πρωτεύουσας ενώ είχε τη δική της αρχιτεκτονική με πολύ μεγάλα ονόματα.
-Υπάρχει πρόθεση να γράψετε και κάτι άλλο πάνω στην αρχιτεκτονική;
-Ναι. Θα βγάλω ένα βιβλίο για το διδακτορικό που είχα κάνει πριν 20 χρόνια με θέμα τη συνοικία των Εξοχών, δηλαδή όλες αυτές τις βίλες και τα παλιά αρχοντικά στη Βασιλίσσης Όλγας κλπ. Είχα αρχίσει να ασχολούμαι με αυτή την έκδοση, αλλά την άφησα για λίγο προκειμένου να ασχοληθώ με το επετειακό λεύκωμα «Θεσσαλονίκη 1912-2012 Η Αρχιτεκτονική μιας εκατονταετίας» και την ομώνυμη έκθεση.
Τώρα όμως συνεχίζω ακάθεκτος για να βγάλω αυτό το βιβλίο, με καινούριο υλικό που βρέθηκε σε Οθωμανικά αρχεία στην Κωνσταντινούπολη, σε ιδιωτικά αρχεία στο Παρίσι, συν όλο το υλικό που είχα μαζέψει πριν 20 χρόνια. Και με αυτό νομίζω ότι κλείνει ο κύκλος για την Θεσσαλονίκη.
