Του Γρηγόρη Μυστιλιάδη
Μερικά 24ωρα πλέον από το αρχικό ξάφνιασμα και με τη σκόνη στην Κύπρο να μην έχει ακόμα καθίσει, μπορούμε πια να δούμε με περισσότερη ψυχραιμία την κατάσταση στη χώρα, μια κατάσταση που μοιάζει πια οριακή. Είναι γεγονός ότι οι γνώσεις μου περί οικονομικών είναι μάλλον περιορισμένες, για αυτό και τα όσα θα διαβάσετε δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από προσωπικές παρατηρήσεις πάνω σε όσα έμαθα, άκουσα και διάβασα τις τελευταίες μέρες επί του θέματος.
Αντίθετα με τη μέθοδο που ακολουθήθηκε στην περίπτωση της Ελλάδας, το Eurogroup αποφάσισε αυτή τη φορά να πάρει μια άλλη οδό. Έτσι, αντί για τη μεταφορά της ζημίας στους φορολογούμενους των χωρών με οικονομικό πλεόνασμα, που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην εξόντωση των φορολογούμενων της υπό πτώχευση χώρας, λόγω του τεράστιου δανείου που επωμίζονται και δε θα είναι ποτέ σε θέση να αποπληρώσουν και θα έχει ως αποτέλεσμα μόνιμη ύφεση και διόγκωση, επί της ουσίας, του χρέους, προτιμήθηκε αυτό που έγινε πλέον ευρέως γνωστό ως το «κούρεμα» των τραπεζικών καταθέσεων. Το κρίσιμο σημείο στη συγκεκριμένη πρόταση είναι το όριο των 100.000 ευρώ, κάτω από το οποίο με βάση το συμβόλαιο κράτους – πολίτη οι καταθέσεις πρέπει να είναι εξασφαλισμένες. Και μόνο που η πρόταση να υποστούν κούρεμα και οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ τέθηκε προς συζήτηση με πρωτοβουλία της κυπριακής κυβέρνησης, αποτελεί μέγιστο αυτογκόλ. Το κράτος δεν σεβάστηκε το συμβόλαιό του με τον πολίτη και έπρεπε να έρθει η μαζική αντίδραση από τον κόσμο για να εξαιρεθούν από το κούρεμα οι καταθέσεις αυτές. Το Eurogroup, άλλωστε, αναφέρει στην ανακοίνωσή του ότι δεν ήταν δική του πρωτοβουλία να συμπεριληφθούν στο κούρεμα, αλλά της κυπριακής κυβέρνησης.
Η συγκεκριμένη πρόταση, όπως όλοι γνωρίζουμε, εισέπραξε ένα μεγαλοπρεπές «όχι» από το κυπριακό κοινοβούλιο. Ελάχιστες στιγμές αργότερα, ακολούθησαν οι κορώνες πανεθνικής παλιγγενεσίας τόσο στην Κύπρο όσο και στην εδώ μεριά του Αιγαίου, τονίζοντας την κυπριακή λεβεντιά, την άρνηση συμμόρφωσης στη ληστρική προσπάθεια των Ευρωπαίων και αντανακλώντας, στα δικά μας, το μαράζι του Έλληνα που υποτάχθηκε στα θέλω του εχθρού. Τώρα που η λεβεντιά αποτυπώθηκε στην κάμερα, με την έκρηξη οργής των εργαζομένων στη «Λαϊκή» και τις εικόνες γυναικών να κλαίνε και να οδύρονται στους δρόμους της Λευκωσίας μπροστά στην επικείμενη οικονομική κατάρρευση, το εθνικό κόρδωμα υποχώρησε και το διαδέχτηκε το αναμενόμενο μούδιασμα. Χτες προέκυψε μεγάλο θέμα σε μαγαζιά με είδη πρώτης ανάγκης στην κυπριακή πρωτεύουσα που αρνήθηκαν να πληρωθούν με πιστωτικές κάρτες, ενώ σήμερα αναμένεται να ανοίξουν τα ταχυδρομεία για να μπορέσουν τουλάχιστον γονείς να στείλουν λεφτά στα παιδιά που σπουδάζουν στο εξωτερικό. Ο πανικός δεν έχει ακόμα έρθει, αλλά πλησιάζει.
Μετά από αρκετή σκέψη, ίσως τελικά το «όχι» να μην ήταν η σωστή απάντηση. Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, η Κύπρος είναι με την πλάτη στον τοίχο και περιμένει τη βοήθεια από τη Ρωσία, που δε θα έρθει. Οι όροι, άλλωστε, που θέτει ο Πούτιν, ουσιαστικά βάζουν την Κύπρο να επιλέξει μεταξύ δύο οικονομικών «επιδρομών». Εκτός κι αν αυτοί που πίστευαν ότι η μαμά Ρωσία θα βοηθούσε από την καλή της την ψυχή, το πιστεύουν ακόμα. Η καλοσύνη των ξένων, ως γνωστόν, έχει εκλείψει ως ιδέα εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Δύο είναι πλέον οι δρόμοι : είτε κωλοτούμπα και επαναδιαπραγμάτευση της πρότασης για το κούρεμα, είτε πτώχευση. Οπότε, σε τι ακριβώς βοήθησε το «όχι», πέραν της ευκαιρίας που έδωσε στους πολιτικούς για λαϊκισμό και πρόσκαιρη ηρωοποίηση; Και πόσο μεγαλύτερο μπορεί να είναι το πλήγμα στην εθνική υπερηφάνεια των Κυπρίων, αν μετά την άρνηση έρθει η συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει άλλη λύση και η συνεπακόλουθη υποταγή;
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη είχε κάθε δικαίωμα, επί της ουσίας, να προχωρήσει στο κούρεμα των καταθέσεων, αρκεί να εξαιρούσε εξ αρχής τις καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ. Και αυτό θα έπρεπε να κάνει, από ότι φαίνεται. Σε διαφορετική περίπτωση, θα φόρτωνε τους αδύναμους πολίτες με χρέος 6 δις ευρώ, τη στιγμή που οι καταθέσεις των πλουσίων θα είχαν ήδη κάνει φτερά για άλλες πολιτείες. Το χρέος που θα δημιουργείτο δε θα μπορούσε πια να αποπληρωθεί ποτέ και οι τίτλοι τέλους θα έπεφταν κάπου εκεί. Πιθανότατα το κούρεμα θα είναι και το σενάριο που εν τέλει θα πραγματοποιηθεί. Όσο για τις κραυγές για τους άκαρδους Γερμανούς και τους αδίστακτους Ευρωπαίους, πέρασαν πια χρόνια σε αυτό το τροπάρι, πάλιωσε. Είναι φαιδρό να περιμένεις από τον τοκογλύφο να σου κόψει καλή συμφωνία. Αν ο αδερφός σου χάνει τα λεφτά σου στη ρουλέτα, δεν κατηγορείς τον τοκογλύφο για εκμετάλλευση. Αυτή είναι δεδομένη. Ο υπαίτιος είναι αυτός που πέταξε το μέλλον σου στα σκουπίδια, όχι εκείνος που θα το βγάλει από κει για να το καπηλευτεί σύμφωνα με το συμφέρον του. Όταν τα λάθη σου σε βάζουν στο χορό, θα πρέπει να χορέψεις. Ακόμα κι αν η ορχήστρα τραγουδάει στα Γερμανικά.
