Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Το εναρκτήριο λάκτισμα δόθηκε, λοιπόν, για το Euro 2016, το οποίο θα διεξαχθεί στα γήπεδα της Γαλλίας και το οποίο ελπίζουμε πως θα μας χαρίσει στιγμές ποδοσφαιρικής μαγείας. Απαλλαγμένοι από την παρουσία της εθνικής Ελλάδος και το μόνιμο γαϊτανάκι γκρίνιας – μιζέριας και υπερβολής – θεοποίησης, θα αφεθούμε αμιγώς στο παιχνίδι και την ομορφιά και όχι σε ανούσιες λεπτομέρειες.
Ελπίζοντας να ξαναδούμε κάποιο γκολ σαν το Μάρκο Φαν Μπάστεν στον τελικό του Euro 1988 ή κάποια μαγική και πρωτότυπη έμπνευση σαν το πέναλτι του Τσέχου Πανένκα στον τελικό του Euro 1976, το μυαλό μας αναπόφευκτα ταξιδεύει σε εκείνο το, ανεξίτηλα χαραγμένο στη μνήμη μας, καλοκαίρι του 2004.
Ως προς το αθλητικό σκέλος του πράγματος, τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκπληξη στην ιστορία του ποδοσφαίρου, αν όχι και του ομαδικού αθλητισμού γενικότερα, σε επίπεδο εθνικών ομάδων. Οι πλανήτες ευθυγραμμίστηκαν, διάφορες αθέατες στο απαίδευτο μάτι λεπτομέρειες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και το θαύμα εγένετο.
Με όσους μεμψιμοίρησαν, εντός ή εκτός συνόρων, περί αντιποδοσφαίρου, να μην αντιλαμβάνονται πως το παιχνίδι έχει πολλούς τρόπους για παιχτεί όμορφα και όχι έναν και απαράβατο. Εν ολίγοις, κανείς δεν δικαιούται να ψιθυρίσει ότι η εθνική Ελλάδος δεν κατέκτησε δίκαια το τρόπαιο, επειδή οι ποδοσφαιριστές της δεν μεταμορφώθηκαν ξάφνου σε ζογκλέρ και μάγους της μπάλας.
Από εκεί και έπειτα, όσο ανακαλώ στις μνήμες μου εκείνες τις μέρες του Ιούλη, τόσο πείθομαι πως επρόκειτο για κάποιο σατανικό αστρικό σχέδιο. Κάποιο μοχθηρό πλάνο συντριβής και αποκαθήλωσης. Δεν προτίθεμαι να θίξω διάφορα φαινόμενα που παρατηρήθηκαν πριν καν την κατάκτηση του Euro, ήδη από την πορεία προς τον τελικό. Η έκρηξη ενός κλίματος βλάχικου και κιτς πατριωτισμού ήταν αναμενόμενη. Η υποδόρια φούντωση ενός κλίματος κεκαλυμμένου εθνικισμού ήταν εξίσου προβλέψιμη.
Τα φαινόμενα αυτά δεν είναι ελληνικά, απλώς εκδηλώνονται στα μέρη μας με τρόπο συχνά πολύ ακαλαίσθητο. Έχοντας δει ιδίοις όμμασι Γερμανούς, Ιταλούς και Γάλλους να παρακολουθούν την εθνική τους ομάδα, σας διαβεβαιώ πως αυτές οι νοσηρές παθογένειες κάνουν και σε ξένα περιβόλια την εμφάνισή τους και μάλιστα, σε πολύ έντονο βαθμό.
Αυτό που με κάνει να αναρριγώ είναι η θύμηση του τότε συλλογικού ψυχισμού. Η αναγόρευση των Ολυμπιακών Αγώνων σε εθνική υπόθεση. Η βαθιά πεποίθηση πως το τσιφτελοπόπ της Έλενας Παπαρίζου συνιστούσε εθνική νίκη. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που αντιλαμβανόταν τον Κώστα Κεντέρη, την Κατερίνα Θάνου και τον Λεωνίδα Σαμπάνη θύματα μίας ξένης σκευωρίας. Ο τότε πρόεδρος της ΕΠΟ Βασίλης Γκαγκάτσης να μυξοκλαίει σαν μωρά παρθένα στις εξέδρες του Ντα Λουζ, αφήνοντας το ελληνικό ποδόσφαιρο να κυλήσει ανενόχλητο στον προδιαγεγραμμένο βούρκο του.
Το κλίμα, η συνθηματολογία, η φρασεολογία της πρόσφατης εκλογική αναμέτρησης, που είχε οδηγήσει στο «μεγάλο πάρτυ στις 7 του Μάρτη» του Κώστα Καραμανλή. Μία κατάσταση τεχνητής ευφορίας, με πλαστούς ήρωες, που απηχούσαν στα πιο ταπεινά και ευτελή θυμικά ένστικτα. Μία αίσθηση στατικής αδράνειας, σαν μία αποβλακωμένη ευδαιμονία που καταπίνει τα πάντα. Ένας θρίαμβος του χαμηλής αισθητικής lifestyle, που επιζητούσε την απαθή αδράνεια των υποκειμένων του σαν οξυγόνο. Η επιθετική, εχθρική και δηλητηριώδης στάση του δεύτερου κύματος του νεοελληνικού νεοπλουτισμού, μετά από το πρώτο της δεκαετίας του ’80, απέναντι σε όποιον δεν μετείχε στο «πάρτυ» ή δεν είχε τις δυνατότητες να ακολουθήσει τους ρυθμούς αυτής της άγριας κατηφόρας, που λέει και το άσμα.
Όλα τα παραπάνω, δεν τα αναφέρω μήτε με την ταμπέλα του πικρόχολα δικαιωμένου μήτε με αυτή του μετανοημένου πλανηθέντος. Απλώς αξιολογώ μία κατάσταση που αντίκριζα τότε μέσα από τα μάτια ενός μπερδεμένου 21χρονου και την οποία αδυνατούσα να κατανοήσω σε βάθος.
