Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Νεότερες εξελίξεις στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας

«Ελάχιστα ζευγάρια δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά με τη βοήθεια της επιστήμης»

Γράφει ο καθηγητής Νίκος Πράπας, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος

Η αδυναμία ενός ζεύγους να επιτύχει εγκυμοσύνη στη διάρκεια ενός (1) έτους ελεύθερων ερωτικών επαφών καλείται υπογονιμότητα και εμφανίζεται με συχνότητα 22-25% στα  ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας.

Οι νεότερες εξελίξεις στην αντιμετώπιση της ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας που αναφέρονται παρακάτω, μας επιτρέπουν να υποστηρίξουμε ότι είναι ελάχιστα πλέον τα ζευγάρια που δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά με τη βοήθεια της επιστήμης. 

Κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού

Επιχειρείται σε γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία ή σε χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών. Αρχικά, αφαιρούνται λαπαροσκοπικά τμήματα της ωοθήκης που περιέχουν άωρα ωοθυλάκια τα οποία στη συνέχεια καταψύχονται. Μετά την αντιμετώπιση του προβλήματος, ακολουθεί η  μεταμόσχευση του αποψυχθέντος ωοθηκικού ιστού συνήθως στην ανατομική θέση της ωοθήκης. Ο ωοθηκικός αυτός ιστός ανακτά, τουλάχιστον παροδικά, τη λειτουργία του και απαντά στην ορμονική διέγερση.

Κρυοσυντήρηση ωαρίων

Η κατάψυξη μη γονιμοποιημένων ωαρίων αποτελεί  επανάσταση στο χώρο της εξωσωματικής, διασφαλίζοντας στις γυναίκες τη μελλοντική τους γονιμότητα. Τα ωάρια διατηρούνται σε ειδικά δοχεία με υγρό άζωτο στους -196οC για περίοδο 5 ετών, ενώ δίνεται η δυνατότητα ανανέωσης. Η ανάπτυξη της υαλοποίησης (vitrification), μιας πρωτοποριακής μεθόδου ταχείας κατάψυξης, που αποτρέπει την κρυστάλλωση των ωαρίων, εξασφαλίζει υψηλό ποσοστό επιβίωσης των ωαρίων στην απόψυξη (70-100%),  και ποσοστό εγκυμοσύνης αντίστοιχο προς τα φρέσκα ωάρια (≈40%).

In vitro ωρίμανση των ωαρίων

Πρόκειται για λήψη ανώριμων ωαρίων από ωοθυλάκια μεγέθους 5-10mm, μετά από ήπια ορμονική διέγερση και τελική ωρίμανση αυτών στο εργαστήριο. Η διαδικασία της γονιμοποίησης και της εμβρυομεταφοράς είναι ίδιες όπως στην κλασική εξωσωματική.

Η μέθοδος είναι τεχνικά δύσκολη με χαμηλότερα ποσοστά εγκυμοσύνης (≈20%) σε σύγκριση την κλασική εξωσωματική (≈40%).

  • Γυναίκες ηλικίας < 35ετών, που δεν επιθυμούν να λάβουν ορμονική διέγερση
  • Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών για αποφυγή του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών
  • Σε ιατρική αντένδειξη χρήσης έντονης ορμονικής διέγερσης (ηπατοπάθεια, νεφροπάθεια, ιστορικό καρκίνου μαστού ή ωοθηκών).

Μικρογονιμοποίηση (ICSI).

Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις παθολογικού σπέρματος (ολιγο-άσθενο-τερατοσπερμία). Με τη μέθοδο αυτή, κάθε ωάριο γονιμοποιείται από ένα σπερματοζωάριο που τοποθετείται με ειδική βελόνη στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου. Το ποσοστό γονιμοποίησης των ωαρίων αυξάνει οδηγώντας σε περισσότερα έμβρυα και μεγαλύτερα ποσοστά κύησης με χρήση ελάχιστων σπερματοζωαρίων.

Βιοψία όρχεως

Σε αποφρακτική αζωοσπερμία όπου υπάρχει παραγωγή σπερματοζωαρίων από τους όρχεις, αλλά αυτά δεν εμφανίζονται στο σπέρμα μετά την εκσπερμάτιση, επιχειρείται αναρρόφηση με λεπτή βελόνη των σπερματοζωαρίων απευθείας από τους όρχεις και τις επιδιδυμίδες (FNA). Σε αζωοσπερμία λόγω βλάβης του όρχεως, συστήνεται η ανοιχτή βιοψία μικρών τεμαχιδίων ορχικού ιστού (TESE). Στο υλικό της βιοψίας αναζητείται η ύπαρξη άωρων ή ώριμων σπερματοζωαρίων, ώστε να χρησιμοποιηθούν για τη γονιμοποίηση των ωαρίων. Το εργαστήριο μας ήταν από τα πρώτα παγκοσμίως που χρησιμοποίησαν άωρες μορφές σπερματοζωαρίων (σπερματίδες) πετυχαίνοντας τη γέννηση του 4ου παιδιού στον κόσμο από σπερματίδα.

Κατακερματισμός DNA σπερματοζωαρίων (sperm DNA-fragmentation):

Αυξημένος κατακερματισμός είναι ένδειξη αυξημένης απόπτωσης των σπερματοζωαρίων και παρατηρείται και σε σπέρμα με φυσιολογικές παραμέτρους. Σε δείκτη κατακερματισμού > 20%, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα αποτυχημένης εξωσωματικής και αποβολών. Συστήνεται τρίμηνη θεραπεία με αντιοξειδωτικές βιταμίνες.

  • Πολλαπλές (>3) αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής
  • Καθ΄'εξιν αποβολές 1ου τριμήνου, και πολλαπλές βιοχημικές κυήσεις
  • Ανεξήγητη υπογονιμότητα

Έλεγχος DNA σπερματοζωαρίων με υβριδισμό (sperm DNA-FISH):

Έλεγχος του αριθμού και της ακεραιότητας των χρωμοσωμάτων των σπερματοζωαρίων. Σε παθολογικό δείκτη, υπάρχει υψηλή πιθανότητα αποτυχημένης εξωσωματικής  και αποβολών. Στις περιπτώσεις αυτές. συστήνεται προεμφυτευτική διάγνωση πριν την εμβρυομεταφορά ώστε να αποκλειστούν τα παθολογικά έμβρυα. Εάν όλα τα έμβρυα είναι παθολογικά σε δύο διαδοχικές προσπάθειες τότε συστήνεται η διενέργεια εξωσωματικής με δωρεά σπέρματος. Ενδείξεις ίδιες με το sperm DNA-fragmentation.

Προεμφυτευτική διάγνωση εμβρύων

Έλεγχος του γενετικού υλικού των εμβρύων για τη διάγνωση χρωμοσωμικών και γονιδιακών ανωμαλιών πριν από την εμβρυομεταφορά, με  βιοψία ενός βλαστομεριδίου την 3η ή 5η ημέρα της καλλιέργειας. Η εξέλιξη του εμβρύου συνήθως συνεχίζεται απρόσκοπτα.

  • Βιοχημικές κυήσεις, πολλαπλές  αποβολές στο 1ο τρίμηνο
  • Πολλαπλές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής
  • Γνωστή χρωμοσωμική ανωμαλία του ζευγαριού.
  • Γέννηση παιδιού με γνωστό γενετικό σύνδρομο

Υποβοηθούμενη εκκόλαψη (Hatching)

Καλείται, η υποβοηθούμενη με χρήση laser ή μηχανικά, διάνοιξη της διαφανούς ζώνης που καλύπτει το έμβρυο προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη εμφύτευση στο ενδομήτριο κατά την ημέρα της εμβρυομεταφοράς.

  • Μεγάλο πάχος της διαφανούς ζώνης
  • Κρυοσυντηρημένα έμβρυα
  • Ηλικία γυναίκας > 37 ετών
  • Υψηλές τιμές FSH >10

Εμβρυομεταφορά βλαστοκύστης

Η βελτίωση των υλικών και των συνθηκών καλλιέργειας των εμβρύων σε επωαστικούς κλιβάνους μέχρι τη 5η ημέρα της εξέλιξής τους επιτρέπουν τη εμβρυομεταφορά βλαστοκύστεων. Επιλέγονται δηλαδή τα δυνητικά ικανότερα έμβρυα, αφού μόνο το 40-50% των εμβρύων φτάνουν μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης που συνιστά το ανώτερο εξελικτικό στάδιο του προεμφυτευτικού εμβρύου.

Δωρεά ωαρίων:

Στο ΙΑΚΕΝΤΡΟ πετύχαμε την πρώτη εγκυμοσύνη από δωρεά ωαρίου στην Ελλάδα το 1989, η οποία κατέληξε στη γέννηση τελειόμηνων διδύμων. Η δωρεά ωαρίων δίνει τη δυνατότητα επίτευξης κύησης σε ποσοστό έως 70% σε γυναίκες με :

  • Πρώιμη εμμηνόπαυση.
  • Χαμηλή ποιότητα ωαρίων.
  • Ηλικίας 43-50 ετών
  • Γνωστά χρωμοσωμικά ή γενετικά νοσήματα

Παρένθετη μητρότητα (δανεική μήτρα)

Στη διαδικασία τα βασικά πρόσωπα είναι η γενετική μητέρα, εκείνη δηλαδή που δίνει το ωάριο το οποίο γονιμοποιείται με το σπέρμα του συντρόφου της με τη μέθοδο της εξωσωματικής αλλά δεν δύναται να κυοφορήσει για ιατρικούς λόγους και η παρένθετη μητέρα, εκείνη δηλαδή που κυοφορεί το έμβρυο και γεννά το παιδί της πρώτης.

Ποιος είναι ο Νίκος Πράπας

Ο Νίκος Πράπας  είναι τακτικός Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο ΑΠΘ και συνιδρυτής του Κέντρου Εξωσωματικής Γονιμοποίησης «ΙΑΚΕΝΤΟ» στη Θεσσαλονίκη. Μετεκπαιδεύτηκε σε θέματα υπογονιμότητας στο Μιλάνο, στις Βρυξέλλες και στα πανεπιστήμια του Yale, Columbia και Missisipi. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην κλινική εμβρυολογία και ανδρολογία του πανεπιστημίου Norfolk Virginia των ΗΠΑ. Στο επιστημονικό του έργο περιλαμβάνονται περισσότερες από 200 δημοσιευμένες εργασίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά. Είναι επίσης συγγραφέας έξι βιβλίων σε θέματα μαιευτικής γυναικολογίας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Θεσσαλονίκη: Με αύξηση - ρεκόρ σε θεατές και επισκέπτες ολοκληρώθηκε το 26ο ΦΝΘ
Φέτος πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 300 προβολές σε φυσικούς χώρους και προβλήθηκαν 250 ντοκιμαντέρ μεγάλου και μικρού μήκους
Θεσσαλονίκη: Με αύξηση - ρεκόρ σε θεατές και επισκέπτες ολοκληρώθηκε το 26ο ΦΝΘ
eurojackpot
Eurojackpot: Αυτό είναι το νέο παιχνίδι που κάνει τα όνειρα... πραγματικότητα

Ήρθε και στην χώρα μας για να κάνει τα όνειρα μας πραγματικότητα! Το Eurojackpot με τα τεράστια έπαθλα ξεκίνησε και στην Ελλάδα,...

Eurojackpot: Αυτό είναι το νέο παιχνίδι που κάνει τα όνειρα... πραγματικότητα